Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea), nazywany zwyczajowo także bluszczykiem ziemnym lub kurdybankiem, jest rośliną znaną w różnych krajach Europy. Mimo że w Polsce traktowany jest jako chwast i uporczywie pielony, należy do najcenniejszych ziół leczniczych i przyprawowych. Jak stosować kurdybanek w kuchni? Dlaczego kurdybanek jest cennym ziołem leczniczym?
Kurdybanek
t.sableaux / Shutterstock
SPIS TREŚCI
Kurdybanek – co to jest?
Kurdybanek – substancje czynne
Kurdybanek – właściwości prozdrowotne
Kurdybanek a układ pokarmowy i wątroba
Kurdybanek a układ oddechowy
Kurdybanek a zdrowie oczu
Kurdybanek jako diuretyk
Kurdybanek a choroby skóry
Kurdybanek – inne właściwości
Kurdybanek – zastosowanie kulinarne
Kurdybanek – pozyskiwanie surowca
Kurdybanek – napar
Kurdybanek – stosowanie na skórę
Kurdybanek – nalewka
Kurdybanek – bezpieczeństwo stosowania i przeciwwskazania
Kurdybanek – dlaczego warto go stosować?
Kurdybanek – co to jest?
Bluszczyk kurdybanek jest byliną pochodzącą z rodziny jasnotowatych, tej samej rodziny co majeranek, tymianek i macierzanka. Jego liście przypominają kształtem nerkę lub serce, mają grubo karbowane brzegi. Posiada niebieskofioletowe, drobne kwiaty, wyrastające w kątach liści.
Cała roślina jest charakterystycznie, krótko owłosiona. Bluszczyk kurdybanek kwitnie od kwietnia do czerwca, a jego owocem jest poczwórna rozłupnia. Roślina ta występuje powszechnie w Europie i Azji.
Kurdybanek jest szeroko rozpowszechniony w Polsce. Można go spotkać w zaroślach, przydrożach, na łąkach i skrajach lasów.
Jaki wpływ na zdrowie mają zioła prowansalskie?
Kurdybanek – substancje czynne
Surowcem zielarskim jest ziele bluszczyku kurdybanka. Główne substancje czynne zawarte w zielu kurdybanka to:
garbniki i flawonoidy (pochodne apigeniny, luteoliny i kwercetyny),
kwasy fenolowe (m.in. rozmarynowy, ferulowy),
związki triterpenowe (m.in. kwas oleanolowy i ursolowy),
związki seskwiterpenowe (m.in. glechomafuran, glechomanolid),
olejek eteryczny.
Ponadto bluszczyk kurdybanek zawiera witaminę C, prowitaminę A, cynk, żelazo, krzem, molibden i wapń. Związki polifenolowe, zawarte w ekstrakcie z ziela kurdybanka, posiadają działanie przeciwutleniające. Wykazano także silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne innych substancji, zawartych w ekstrakcie z ziela kurdybanka (kwas rozmarynowy, kwas chlorogenowy, rutyna).
Dlaczego warto jeść pomidory?
Kwas rozmarynowy uważany jest za jeden z najważniejszych polifenoli, które zawiera bluszczyk. Eksperymentalnie ustalono, że posiada właściwości przeciwbakteryjne, immunomodulujące, przeciwcukrzycowe, przeciwalergiczne, przeciwzapalne i ma korzystny wpływ na organizm w przypadku chorób skóry, wątroby czy nerek.
Jak powinna wyglądać dieta przy niewydolności nerek?
Kurdybanek – właściwości prozdrowotne
W polskich wierzeniach ludowych bluszczyk kurdybanek uznawany był za roślinę magiczną, mającą moc chronienia przed duchami i złymi siłami. Od wieków stosowany był także w medycynie orientalnej. Obecnie używany jest głównie w celu poprawy funkcjonowania układu pokarmowego.
Dlaczego szafran jest najdroższą przyprawą świata?
Kurdybanek a układ pokarmowy i wątroba
Napary i odwary z ziela kurdybanka powodują wzrost wydzielania soku żołądkowego i ułatwiają przepływ żółci, zbawiennie wpływając na układ pokarmowy. Zawarte w kurdybanku olejki eteryczne, sole mineralne, saponiny, kwasy triterpenowe, witaminy i enzymy regulują przemianę materii. Kurdybanek wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn i odtruwanie wątroby.
Poznaj domowe sposoby na oczyszczanie wątroby
Roślina ta korzystnie wpływa też na leczenie niestrawności i problemów trawiennych, takich jak kolka, gazy, zgaga czy biegunka. Może posłużyć jako pomoc w przypadku problemów trawiennych u dzieci. Napar może być stosowany jako ziołowy środek na kolki u niemowląt.
Jak powinno wyglądać menu dla najmłodszych?
Ciekawostka
W 2017 przeprowadzono badania, w których udowodniono, że suplementacja naparem z kurdybanka miała hepatoprotekcyjne działanie u szczurów. Substancje biologicznie czynne, zawarte w Glechoma hederacea, miały korzystny wpływ na zmiany cholestatyczne w wątrobie szczurów i działały przeciwzapalnie, hamując ekspresję cytokin odpowiedzialnych za powstawanie procesu zapalnego.
Kurdybanek a układ oddechowy
Kurdybanek jest stosowany w leczeniu schorzeń związanych z zapaleniem ucha i górnych dróg oddechowych – zatok i gardła. Sprawdzi się przy leczeniu wspomagającym przeziębienia. W postaci herbatki stosowany jest w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, zapalenia oskrzeli, astmy, infekcji ucha, infekcji zatok i kataru, a także bólu gardła.
Jak się odżywiać podczas przeziębienia?
Uważa się, że kurdybanek może wpływać oczyszczająco na drogi oddechowe. Co ciekawe, roślinie tej przypisuje się również właściwości przeciwgorączkowe.
Kurdybanek a zdrowie oczu
Napar z kurdybanka sprawdzi się także jako płyn do przemywania oczu przy delikatnym zapaleniu spojówek. Łagodzi objawy takie jak łzawienie, swędzenie, czy zaczerwienienie. Co więcej, napar z tego zioła może zmniejszać widoczność cieni pod oczami.
Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje rozmaryn lekarski?
Kurdybanek jako diuretyk
Bluszczyk kurdybanek ma działanie moczopędne i może być korzystny w przypadku problemów związanych z układem moczowym, takich jak pieczenie podczas oddawania moczu. Przypisuje mu się także korzystne działanie w leczeniu kamicy nerkowej.
Nawłoć pospolita - jakie ma właściwości i zastosowanie?
Kurdybanek a choroby skóry
Kurdybanek, poprzez swoje działanie przeciwzapalne i ściągające, pomaga w leczeniu infekcji skórnych, trądziku, oparzeniach i owrzodzeniach. Napar ziołowy zamknie pory i oczyści skórę. Wspomaga też leczenie trudno gojących się ran. Korzystnie działa na poprawę stanu skóry i włosów: działa bakteriobójczo i grzybobójczo.
Kurdybanek jest pomocny przy oparzeniach, ropniach i świądzie skóry. Leczy przewlekłe choroby skóry, egzemy, wypryski, zmniejsza łojotok, poprawia ukrwienie skóry. Cofa również zmiany ropne, hamuje rozwój grzybów i bakterii patogennych na skórze i likwiduje łupież.
Kurdybanek – inne właściwości
Sugeruje się, że kurdybanek działa uspokajająco na skołatane nerwy. Ciepła szklanka naparu pozwoli wyciszyć układ nerwowy po ciężkim dniu.
Wykonywane są także liczne badania, dzięki którym odkrywane są nowe właściwości i potencjalne zastosowania wspomnianego zioła. Koreańscy naukowcy sugerują potencjalne zastosowanie bluszczyku kurdybanka w leczeniu chorób kości, takich jak zapalenie przyzębia, osteoporoza i reumatoidalne zapalenie stawów.
Jak działają zioła na reumatyzm?
Z kolei badania, przeprowadzone 2020 roku potwierdzają działanie przeciwnowotworowe kurdybanka. Stwierdzono, że kwas rozmarynowy, zawarty w ekstraktach z bluszczyku kurdybanka, może być skuteczny w leczeniu raka nerkowokomórkowego w terapii skojarzonej z cisplatyną (cytostatyczny lek przeciwnowotworowy).
Kurdybanek – zastosowanie kulinarne
Liście kurdybanku mają korzenny, gorzki smak. Zastosowanie kulinarne kurdybanku znane jest dawna – listki o przyjemnym zapachu były popularną przyprawą w kuchni naszych prababek. Glechoma hederacea używano często jako przyprawę do zup, szczególnie rosołu i zup ziemniaczanych, w różnych regionach Polski aż do początków XX wieku.
W Anglii kurdybanek był jedną z głównych przypraw do piwa. Stosowano go w celu klarowania, a także poprawy smaku i właściwości konserwujących. Popularność kurdybanku nie słabnie na Słowacji, gdzie zjeść można zupę ziemniaczaną albo rosół doprawione kurdybankiem. Również w Polsce, ze względu na swoje lecznicze właściwości, bluszczyk kurdybanek wraca na kulinarne salony.
Bluszczyk kurdybanek używany może być jako aromatyczna przyprawa, która szczególnie podkreśla smak zup, sosów oraz pieczonych i wędzonych mięs. Nada ciekawego posmaku pastom serowym, omletom, makaronom.
Świeże, posiekane listki dodawane do sałatek, surówek, past jajecznych czy twarożków nadadzą im charakterystyczny, aromatyczny posmak. Według pasjonatów ziół bluszczyk kurdybanek może zastąpić nawet natkę pietruszki.
Smak bluszczyku jest wyraźny, korzenny, a niektórym może wydać się zbyt gorzkawy. Suszone ziele kurdybanka charakteryzuje się łagodniejszym smakiem, przypominającym nieco lubczyk.
Zarówno świeże jak i suszone listki kurdybanku posłużyć mogą jako przyprawa do mielonych kotletów, faszerowanych ziemniaków, pasztetów, duszonych warzyw. Bluszczyk nadaje potrawom niebanalny smak, dodatkowo wspomagając trawienie.
Zioła na trawienie - które są najskuteczniejsze?
Kurdybanek – pozyskiwanie surowca
Ziele kurdybanka zbierane jest w początkowym okresie kwitnienia. Najcenniejszym surowcem leczniczym jest ziele kurdybanka zebrane z nasłonecznionych stanowisk, bogate w olejek eteryczny. Ziele ze stanowisk mniej nasłonecznionych może być uboższe w składniki aktywne.
Listki kurdybanka należy suszyć, nigdy nie przekraczając temperatury powyżej 40 stopni Celsjusza, aby zioło nie straciło najcenniejszych składników. Ziele zaleca się przechowywać w ciemnych, szczelnie zamkniętych naczyniach. Dobrej jakości, suchy surowiec długo utrzymuje charakterystyczny aromat i korzenny smak.
Jakie zastosowanie w kuchni ma gałka muszkatołowa?
Kurdybanek – napar
Przygotowanie naparu z kurdybanka jest bardzo proste. Wysuszone ziele należy zalać ok. 150 ml wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez 5 do 15 minut, następnie odcedzić. Tak przygotowany napar można spożywać 2-3 razy dziennie.
Kurdybanek – stosowanie na skórę
Mielony bluszczyk używany jest wspomagająco w leczeniu zmian skórnych. Kurdybanek stosuje się zewnętrznie lub jako płukankę. Należy zmieszać 2 do 4 g suszonych liści oraz 2 do 4 ml wody. Mieszankę można następnie nanosić w razie potrzeby na dotknięte zmianami obszary skóry.
Do przemywania skóry nada się także nalewka. Nalewka ściąga skórę, zmniejsza łojotok, poprawia ukrwienie skóry oraz działa przeciwbakteryjnie i hamująco na rozwój grzybów drożdżakowych. Płukać w naparze lub nacierać nalewką można również włosy, aby je wzmocnić.
Jak pokrzywa działa na skórę i włosy?
Kurdybanek – nalewka
Nalewka z kurdybanku działa rozgrzewająco i pozwala na odprężenie organizmu. 1-2 g suszonych liści kurdybanku należy wsypać do szczelnego naczynia i połączyć z 5 ml do 10 ml 25% etanolu. Zaleca się picie 1 łyżeczki nalewki 2-3 razy dziennie. Nalewkę z kurdybanku można dodawać do herbaty. Stosowanie nalewki jest niewskazane u osób niepełnoletnich i kobiet w ciąży.
Jak zrobić nalewkę z pigwy?
Kurdybanek – bezpieczeństwo stosowania i przeciwwskazania
Wyższe dawki bluszczyku kurdybanka, przyjmowane przez dłuższy czas, mogą podrażniać żołądek, jelita i nerki oraz powodować poważne uszkodzenie wątroby. Jego stosowanie jest również niewskazane u pacjentów cierpiących na padaczkę oraz u osób cierpiących na ostre choroby nerek.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek chorób przewlekłych suplementacja kurdybankiem powinna zostać skonsultowana z lekarzem. Osoby, u których wystąpiła alergia lub nadwrażliwość na rośliny z rodziny jasnotowatych, powinny unikać użytkowania Glechoma hederacea. Rodzina ta obejmuje m.in. miętę, rozmaryn, bazylię, oregano, tymianek i lawendę.
Zioła obniżające ciśnienie. Naukowcy sprawdzili, jak działają
Ciąża jest przeciwwskazaniem dla stosowania preparatów z kurdybankiem. Roślina ta może wykazywać właściwości poronne. Również w przypadku karmienia piersią powinno się zrezygnować ze stosowania bluszczyku. Nie ma wystarczającej ilości danych, potwierdzających bezpieczeństwo użytkowania Glechoma hederacea w tym okresie.
Kurdybanek – dlaczego warto go stosować?
Bluszczyk kurdybanek dzięki swoim licznym właściwościom leczniczym powraca do łask. Działa szczególnie dobroczynnie na przewód pokarmowy, drogi żółciowe, układ oddechowy i skórę. Sprawdzi się także w kuchni. Posiada charakterystyczny, głęboki i korzenny aromat, co czyni go wybitnie atrakcyjną przyprawą.
https://zywienie.medonet.pl/produkty-spozywcze/ziola/kurdybanek-wlasciwosci-lecznicze-przeciwwskazania-do-stosowania/rr8wpvc
Zablokowano
