|
|
W Afganie były, Andrzeju.
Rosomak – kołowy transporter opancerzony (KTO), produkowany w wielu wersjach zabudowy i sukcesywnie modyfikowany w Polsce w oparciu o licencyjną wersję bazową pojazdu AMV XC-360P, konstrukcji fińskiej firmy Patria. Znajduje się na uzbrojeniu Sił Zbrojnych RP. W podstawowej wersji uzbrojony jest w armatę kalibru 30 mm w wieży Hitfist.
Historia
Skonstruowany pod kątem spełnienia polskich kryteriów, w tym wymogu pływalności, w fińskim przedsiębiorstwie Patria Vehicles Oy pod nazwą Patria AMV (Armoured Modular Vehicle). W grudniu 2002 roku konstrukcja została wybrana przez Polskę w przetargu na kołowe transportery opancerzone. Zakładano, że podstawowa wersja uzbrojona będzie w działko automatyczne, stanowiąc w istocie według porozumień międzynarodowych bojowy wóz piechoty[6]. Nowe transportery miały zastąpić wycofane ze służby wozy OT-64 SKOT oraz umożliwić wycofanie części BWP-1[7]. Nazwa Rosomak została wybrana w konkursie zorganizowanym przez miesięcznik „Nowa Technika Wojskowa”[8].
Umowę na dostawę w latach 2004–2013 transporterów Rosomak (odmiany transportera AMV XC-360P) podpisano 15 kwietnia 2003[7]. 600 z 690 zamówionych pojazdów wyprodukowano w Wojskowych Zakładach Mechanicznych w Siemianowicach Śląskich. Za dostawę 690 transporterów opancerzonych Rosomak, w latach 2005–2012, Ministerstwo Obrony Narodowej miało zapłacić prawie 5 miliardów złotych. Kwota ta obejmowała koszt 313 wież OTO Melara Hitfist-30P (30 mm)[9] z Włoch, za 308 milionów USD (w tym 241 wyprodukowanych w Polsce na licencji). Faktyczny koszt okazał się wyższy w związku z nieplanowanym wzmocnieniem pancerza i innymi modyfikacjami niezbędnymi głównie dla polskich kontyngentów wojskowych[10]. Wartość wieży Hitfist 30P dostarczanej przez Bumar wynosi 53% wartości wozu, a cena pojedynczego transportera wynosiła ok. 10 mln zł[11].
Decyzją szefa Sztabu Generalnego WP z 31 grudnia 2004 przyjęto transporter do uzbrojenia[12]. Pierwsze transportery Rosomak, wykonane w 2004 roku, zostały przekazane wojsku 8 stycznia 2005 (trzy w wersji bojowej z wieżą Hitfist-30P i 6 bazowych bez uzbrojenia)[13]. Oprócz tych, w 2005 roku dostarczono wojsku 82 Rosomaki, w tym 42 podwozia bazowe, a w 2006 roku 39 (same podwozia bazowe)[14]. Wzorcem stał się egzemplarz nr 41, na którym wprowadzono drobne poprawki wymagane przez wojsko[15]. Ostatecznie, na podstawie pierwszej umowy armia otrzymała łącznie 570 wozów, w tym 359 w wersji bojowej[7].
Początkowe plany zakładały zamówienie 690 pojazdów, w tym 313 transporterów opancerzonych Rosomak z wieżą Hitfist-30P (faktycznie bojowych wozów piechoty), 125 transporterów opancerzonych Rosomak-1 z karabinem maszynowym, 78 wozów dowodzenia, 41 ewakuacji medycznej, 34 pomocy technicznej, 32 rozpoznawcze (6×6), 23 artyleryjskie, 22 inżynieryjne, 17 rozpoznania chemicznego, 5 rozpoznania inżynieryjnego[14]. Przy tym, transporter Rosomak-1 i wersje specjalistyczne miały być uzbrojone w zdalnie sterowany moduł z karabinem maszynowym kalibru 12,7 mm (łącznie 249 pojazdów), natomiast 89 z 313 wież Hitfist-30P miało być zintegrowanych z wyrzutniami pocisków przeciwpancernych Spike-LR[14]. Przez dłuższy czas inne wersje nie były jeszcze gotowe i jedynym faktycznie produkowanym wariantem był bojowy wóz piechoty Rosomak z wieżą Hitfist-30P oraz nieuzbrojone podwozia bazowe, w większości magazynowane i oczekujące na wybór uzbrojenia i wyposażenia[14]. W połowie 2007 roku zapadły jednak decyzje zmieniające liczby i rodzaje zamawianych pojazdów[16]. Przede wszystkim zrezygnowano z transportera opancerzonego Rosomak-1, jak również ze zdalnie sterowanego modułu z karabinem maszynowym dla pozostałych wersji[14]. W zamian planowano zamówić 159 dalszych wozów z wieżą Hitfist-30P z wyrzutniami pocisków przeciwpancernych Spike-LR[14]. Do zamówienia wież Hitfist-30P zintegrowanych przez stronę włoską z wyrzutniami Spike-LR jednak ostatecznie nie doszło z uwagi na wysoki koszt[17]. i pojazdy wyposażano jedynie w zwykłe wieże[18]. Zrezygnowano też w 2007 roku z transporterów w układzie 6×6, decydując się oprzeć rozpoznawczego Rosomaka R-1/R-2 na konstrukcji ośmiokołowego bojowego wozu piechoty[14]. Zdecydowano wreszcie wykorzystać część bazowych podwozi do opracowania wariantu transportowego dla dwóch sekcji pocisków Spike (27) oraz wozu ewakuacji medycznej (33)[14]. Kilka dalszych podwozi przekazano do skonstruowania prototypów innych wariantów[19].
W efekcie, w 2008 roku dostarczono wojsku 27 transporterów Rosomak S dostosowanych w prosty sposób do transportu sekcji pocisków Spike, oraz pierwsze 6 wozów ewakuacji medycznej WEM, z podwyższoną nadbudówką w tylnej części[19]. Kolejne Rosomaki WEM, dostarczane od 2009 roku, różniły się docelową szerszą formą nadbudówki, zapewniającą więcej miejsca[19]. W 2007 roku, w związku z zaangażowaniem w misje pokojowe, część wozów bazowych użyto do powstania nieprzewidywanego wcześniej wariantu logistyczno-transportowego, wyposażonego w odkryte stanowisko strzeleckie z obrotnicą, osłonięte wokół. Pierwsza wersja przewidziana dla kontyngentu w Czadzie miała lżejszą obrotnicę OSS-M (Opancerzone Stanowisko Strzeleckie Małe) – powstało ich 6 w pierwszej połowie 2008 roku[19]. Druga wersja, przeznaczona do Afganistanu, miała lepiej chronioną cięższą obrotnicę OSS-D (oznaczenie producenta: M-3)[19]. Pierwsza partia 10 sztuk została skompletowana pod koniec 2008 roku, na kolejny rok przewidziano wykonanie dalszych 11[19]. Pojazdy te otrzymały również dodatkowy pancerz[19]. Oprócz przebudowanych, w 2008 roku wojsko odebrało 46 nowych bojowych Rosomaków[19].
W 2012 przedstawiono prototyp wersji z zabudowanym samobieżnym moździerzem Rak[20].
W lipcu 2013 firma Patria Land Service nieodpłatnie przedłużyła licencję o kolejnych 10 lat, uznając prawo także do dalszych polskich zmian konstrukcyjnych i eksportu oraz remontów przez 40 lat[21]. Od 2013 producent zaoferował lepsze opancerzenie dla Rosomaka, oparte o nanotechnologię[22]. W tym samym roku zakontraktowano dostawę kolejnych 307 transporterów[7]. Łącznie dostarczono w ramach tej umowy do 2020 roku 298 podwozi Rosomak[23].
W 2015 producent i strona fińska przedstawili dwa kolejne transportery: polski Rosomak M, o podwyższonej pływalności i fińsko-polski Rosomak XP, większy od poprzedników. Powstały z wykorzystaniem podzespołów i sumy doświadczeń, nabytych przy konstrukcji i użytkowaniu Rosomaka. Udoskonalone pancerze opracowano we współpracy z firmą IBD Deisenroth Egineering[24].
W tymże roku producent zaoferował wersję z zabudowaną automatyczną armatą 120 mm, przedstawianą jako wóz wsparcia ogniowego Wilk[25].
W 2007 roku WZM podpisały umowę na wykonanie w 2008 roku pięciu transporterów na eksport dla Patrii, która po ich przedłużeniu o 35 cm (do wersji AMV 8×8L) i wyposażeniu miała je dostarczyć dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich[26]. Od 2016 realizowane są zamówienia eksportowe[27][28][29], a szkolenia kierowców prowadzone są także w symulatorach[30]. W kwietniu 2016 MON zadecydowało o rozpoczęciu zakupów opartych o Rosomaka wozów systemu Rak[31].
Od 2013 roku opracowywana była na zlecenie wojska przez konsorcjum HSW i WB Electronics wersja ze zdalnie sterowanym systemem wieżowym ZSSW-30, uzbrojonym w podwójną wyrzutnię PPK Spike LR, automatyczne działko Mk 44S kalibru 30 mm i karabin maszynowy UKM-2000C kalibru 7,62 mm[32]. Prototyp wieży zbudowano w 2015 roku; program odnotował opóźnienia z różnych przyczyn, lecz w 2020 roku wieża przeszła pomyślnie wojskowe badania kwalifikacyjne[32][33]. Wieża wyposażona jest w zautomatyzowany system kierowania ogniem firmy WB Electronics, polskie stabilizowane głowice optoelektroniczne GOD-1 (dowódcy) i GOC-1 (celowniczego) spółki PCO, z kamerami termowizyjnymi i telewizyjnymi i dalmierzem laserowym, oraz system samoobrony SSP-1 Obra z ośmioma wyrzutniami maskujących granatów multispektralnych[32]. Wieże te mogą też zamieniać starsze wieże Hitfist-30P, od których są nieco lżejsze[32]. Armata w wersji Mk 44S umożliwia stosowanie amunicji programowalnej[32][33]. 5 lipca 2022 roku Ministerstwo Obrony Narodowej podpisało z konsorcjum umowę o wartości ok. 1,7 mld złotych na dostawę 70 kołowych BWP Rosomak wyposażonych w wieże ZSSW-30[34]. Powstaną one z przebudowy pojazdów bazowych, a umowa będzie realizowana w latach 2024–2027[34]. Z uwagi jednak na pogorszenie charakterystyk podczas pływania i brak zlecenia dla producenta poprawy tego parametru, zdecydowano, że Rosomaki z wieżą ZSSW-30 nie będą pływające[34]. Wyposażone są w tej wersji w sześć siedzeń dla desantu, w tym dwa na prawej burcie[34].
W 2019 roku Wojsko Polskie zamówiło dwa pojazdy w wersji dowodzenia (dostarczone w 2020), a w 2020 roku osiem dalszych[23]. W 2020 roku również zlecono przebudowę 60 pojazdów bazowych na wersję Rosomak-S do transportu pocisków Spike[23].
Umowa licencyjna na produkcję wozów miała zakończyć się w 2023 roku[34], jednak pod koniec września 2022 przedłużono ją aneksem do końca 2028 roku[35].
|
Zablokowano
