Poprawianie humoru pani Ewie, nie jest proste >;))

[Lothar.]

[Amigoland]

No ale szatan ognia się nie boi?

[Lothar.]

To był Lewiatan, Andrzeju >;) Mieli, otwarty dom, gości pełno, drzwi się nie zamykały >;) I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem, A com widział i słyszał, w księgi umieściłem.

Lewiatan (hebr. לִוְיָתָן, Liwjatan, jid. Lewjosn) – legendarny potwór morski, wspominany w kilku miejscach w Starym Testamencie.

Słowo „lewiatan” używane jest także na określenie dużego zwierzęcia morskiego. W literaturze nowożytnej (np. w Moby Dicku Hermana Melville’a), odnosi się często do wielorybów. We współczesnym języku hebrajskim oznacza po prostu wieloryba.
Pochodzenie nazwy

Słowo Lewiatan pochodzi najprawdopodobniej od określenia lwy (arab. lawiya), oznaczającego skręcać, zwijać[1].
Odniesienia w Biblii
Lewiatan, Behemot i Ziz

Lewiatan pojawia się w Biblii w pięciu miejscach. W Księdze Hioba cały rozdział 41 poświęcony jest opisowi tego stworzenia.

    Księga Hioba 3:8 – Niech ją przeklną złorzeczący dniowi, którzy są zdolni obudzić Lewiatana[2].
    Księga Hioba 40:25 – 41:26 – Czy krokodyla [tj. Lewiatana] chwycisz na wędkę lub sznurem wyciągniesz mu język, czy przeciągniesz mu powróz przez nozdrza, a szczękę hakiem przewiercisz? Może cię poprosi o łaskę? czy powie ci dobre słowo? Czy zawrze z tobą przymierze, czy wciągniesz go na stałe do służby? Czy pobawisz się nim jak z wróblem, czy zwiążesz go dla swych córek? Czy towarzysze go sprzedadzą, podzielą go między kupców? Czy przebijesz mu skórę harpunem, głowę mu dzidą przeszyjesz? Odważ się rękę nań włożyć, pamiętaj, nie wrócisz do walki. Zawiedzie twoja nadzieja, bo już sam jego widok przeraża. Kto się ośmieli go zbudzić? Któż mu wystąpi naprzeciw? Kto się odważy go dotknąć bezkarnie? – Nikt zgoła pod całym niebem. Głosu jego nie zdołam przemilczeć, o sile wiem – niezrównana. Czy odchyli kto brzeg pancerza i podejdzie z podwójnym wędzidłem? Czy otworzy mu paszczy podwoje? Strasznie jest spojrzeć mu w zęby. Grzbiet ma jak płyty u tarczy, spojone jakby pieczęcią. Mocno ze sobą złączone, powietrze nawet nie przejdzie. Tak jedna przylega do drugiej, że nie można rozluźnić połączeń. Jego kichanie olśniewa blaskiem, oczy – jak powieki zorzy: z ust mu płomienie buchają, sypią się iskry ogniste. Dym wydobywa się z nozdrzy, jak z kotła pełnego wrzątku. Oddechem rozpala węgle, z paszczy tryska mu ogień. W szyi się kryje jego potęga, przed nim skacząc biegnie przestrach, części ciała spojone, jakby ulane, nieporuszone. Serce ma twarde jak skała, jak dolny kamień młyński. Gdy wstaje, mocni drżą ze strachu i przerażeni tracą przytomność. Bo cięcie mieczem bez skutku, jak dzida, strzała czy oszczep. Dla niego żelazo – to plewy, brąz – niby drzewo zbutwiałe. Nie płoszy go strzała z łuku, kamień z procy jest źdźbłem dla niego. Dla niego źdźbłem maczuga, śmieje się z dzidy lecącej. Pod nim są ostre skorupy, ślad jakby wału zostawia na błocie. Głębię wód wzburzy jak kocioł, na wrzątek ją zdoła przemienić. Za nim smuga się świeci na wodzie, topiel podobna do siwizny. Nie ma mu równego na ziemi, uczyniono go nieustraszonym: Każde mocne zwierzę się lęka jego, króla wszystkich stworzeń[3].
    Księga Psalmów 74:14 – Ty zmiażdżyłeś łby Lewiatana, wydałeś go na żer potworom morskim[4].
    Księga Psalmów 104:24-26 – Jak liczne są dzieła Twoje, Panie! Ty wszystko mądrze uczyniłeś: ziemia jest pełna Twych stworzeń. Oto morze wielkie, długie i szerokie, a w nim jest bez liku żyjątek i zwierząt wielkich i małych. Tamtędy wędrują okręty, i Lewiatan, którego stworzyłeś na to, aby w nim igrał[5].
    Księga Izajasza 27:1 – W ów dzień Pan ukarze swym mieczem twardym, wielkim i mocnym, Lewiatana, węża płochliwego, Lewiatana, węża krętego; zabije też potwora morskiego[6].

Behemot i Lewiatan (autor William Blake)
Literatura apokryficzna

Lewiatan pojawia się także w apokryficznej Księdze Henocha, gdzie opisywany jest jako istota rodzaju żeńskiego, w przeciwieństwie do Behemota:

    W owym dniu zostaną rozłączone od siebie dwa potwory: żeński potwór, któremu na imię Lewiatan, zamieszka głębokości morza nad źródłami wód, natomiast [potwór] męski o imieniu Behemot zajmie swoją piersią ogromną pustynię zwaną Dendain, [leżącą] na wschód od ogrodu, gdzie mieszkają wybrani i sprawiedliwi, gdzie mój pradziad został przyjęty, będący siódmy od Adama, pierwszego człowieka, którego stworzył Pan Duchów[7].

Według 4 Księgi Ezdrasza 6,49-52 Lewiatan wraz z Behemotem staną się pokarmem dla wybranych[8].
Judaizm

Święto żydowskie Sukkot kończy się opuszczeniem przez Żydów namiotów (sukkah) i wypowiadaniem słów: Niech to będzie Twoja wola Panie, nasz Boże i Boże naszych ojców, że jako że mieszkałem w tym namiocie, abym mógł w przyszłym roku zamieszkać w namiocie ze skóry Lewiatana. Następny rok w Jerozolimie. Żydowski modlitewnik Artscroll nawiązuje do tych słów, informując, że Lewiatan był potworną rybą stworzoną piątego dnia. Dalej przeczytać można, iż Miszna (Nezikin, Bava Bathra 74b) wspomina o tym, że mięso z zabitego Lewiatana zostanie podane prawym ludziom podczas Sądu Ostatecznego, a skóra potwora użyta do pokrycia namiotu, w którym odbędzie się uczta[9].

Podczas innego święta, Szawuot, w aszkenazyjskich synagogach odśpiewywany jest natomiast aramejski poemat liturgiczny Akdamut, zawierający m.in. opis walki Lewiatana z Behemotem, zakończonej zabiciem obu zwierząt przez Boga[10]. Pojawia się tam również wzmianka o tym, że z pięknej skóry Lewiatana Bóg stworzy schronienie dla prawych, którzy będą jeść mięso Behemota i Lewiatana podczas radosnego przyjęcia dla nich wyprawionego[11].
Żydowskie legendy i literatura rabiniczna

Słowo „Lewiatan” pojawia się w komentarzu Szlomo Jicchakiego (Rasziego) na temat ustępu w Księdze Rodzaju 1:21, mówiącego: Tak stworzył Bóg wielkie potwory morskie i wszelkiego rodzaju pływające istoty żywe, którymi zaroiły się wody, oraz wszelkie ptactwo skrzydlate różnego rodzaju[12]. W hebrajskim oryginale wielkie potwory morskie to taninim. Raszi pisze: Zgodnie z legendą, odnosi się to do Lewiatana i jego towarzyszy. Bóg stworzył samca i samicę Lewiatana, później zabił samicę i zostawił dla prawych, ponieważ gdyby Lewiatany rozmnożyły się, świat nie wytrzymałby tego.

W żydowskiej legendzie zapisanej w midraszu Pirke de-Rabbi Eliezer z VIII/IX w., pojawiła się informacja, że ryba, która połknęła Jonasza, ledwo co uniknęła pożarcia przez Lewiatana, który zjadał jednego wieloryba dziennie[13].

W hymnie autorstwa Eleazara Kalira, Lewiatan jest wężem, który otacza Ziemię, trzymając ogon w pysku, podobnie jak grecki Uroboros lub nordycki Jormungand.

W literaturze kabalistycznej Lewiatan symbolizował Samaela (anioła śmierci, oskarżyciela, uwodziciela, ducha zniszczenia), który w przyszłości miał zginąć[14].

Poza legendą o podaniu mięsa Lewiatana (jak również Behemota i Ziza) prawym podczas Sądu Ostatecznego, wzmianki o tym stworzeniu interpretowane są jako symbolizującym morze[15] (podczas gdy Behemot – ziemię, a Ziz – powietrze).
W sztuce
Lewiatan w synagodze w Niebylcu, okolony inskrypcją Ps 104,26: Lewiatan, którego stworzyłeś na to, aby w nim [morzu] igrał

     Osobny artykuł: Lewiatan w wystroju malarskim synagog.

W żydowskiej sztuce liturgicznej Lewiatan przedstawiany był pod postacią węża lub ryby. Częste były także wyobrażenia potwora jako pół ryby, pół węża. Stworzenie to było przedstawiane jako zwinięte w wieczny krąg, w który wpisywano czasem łódź lub Szor ha-bora(w tradycji żydowskiej – zwierzę pasące się na rajskich łąkach, które po nadejściu Mesjasza ma zostać zabite, a z jego mięsa zostanie przyrządzona uczta dla sprawiedliwych[16]). Wśród Żydów polskich wizerunek Lewiatana pojawiał się najczęściej w drewnianych aronot ha-kodesz, w polichromiach synagogalnych, na macewach oraz na dnach miedzianych naczyń, służących do rytualnych obmywań<[14].
Chrześcijaństwo
Wyobrażenie Lewiatana często spotykane w grymuarach

W tradycji chrześcijańskiej występuje kilka interpretacji Lewiatana.
Lewiatan jako zwierzę

W Księdze Hioba, zarówno Behemot, jak i Lewiatan wymieniane są wraz z całym szeregiem pospolitych zwierząt, takich jak kozy, orły i jastrzębie. Stąd część chrześcijańskich uczonych przypuszczała, że biblijne wzmianki o obu potworach odnosiły się do istniejących zwierząt. Wspominano o krokodylu nilowym (podobnie jak Lewiatan, jest on stworzeniem wodnym, wyposażonym w ostre zęby i ciało pokryte łuskami). Inni sugerowali, że być może opis potwora tyczy się wieloryba, choć można znaleźć tam wzmiankę, że z paszczy tryska mu ogień (Hi 41:13).

Niektórzy kreacjoniści twierdzą, że Lewiatan był dinozaurem, takim jak parazaurolof (który był jednak zwierzęciem roślinożernym i lądowym) lub wielkim morskim gadem – kronozaurem (zwierzę to nie miało jednak pancerza i wężowatego ciała)[17]. Inni kreacjoniści są zdania, że Lewiatanem był wielki krewny krokodyli, sarkozuch, który najlepiej pasuje do opisu zawartego w Biblii[18].
Metaforyczne interpretacje
XV-wieczne wyobrażenie „piekielnej paszczy” (Hellmouth) autorstwa Simona Marmiona (1425-1489)

W literaturze chrześcijańskiej Lewiatan jest często wyobrażeniem Szatana, zagrażającym istotom stworzonym przez Boga i próbującym je pożreć[19]. Podobnego zdania był św. Tomasz z Akwinu, który opisywał Lewiatana jako demona zazdrości.

Lewiatan bywa łączony z motywem „piekielnej paszczy” (Hellmouth), potwornej istoty, w pysku której skazani na potępienie znikną podczas Sądu Ostatecznego. Stwór taki pojawiał się w sztuce anglosaskiej od ok. 800 r., a później motyw ten rozprzestrzenił się na całą Europę[20][21].

Jeden z najsłynniejszych literackich opisów Lewiatana jako Szatana pojawia się w poemacie Williama Blake’a Zaślubiny nieba i piekła:

    Bo oto, spomiędzy pająków czarnych i białych, chmura i ogień buchnęły i potoczyły się przez głębię, czerniąc wszystko pod sobą, tak że się głębia dna stawała czarna jak morze i toczyła się z hukiem straszliwym; teraz pod nami nic widać nie było, tylko burzę czarną, aż, ku wschodowi patrząc, między chmurami i falami ujrzeliśmy wodospad krwi z ogniem zmieszanej, a na kilka rzutów kamienia od nas pojawił się i pogrążył znowu łuszczasty splot jakiegoś potwornego węża; w końcu na wschodzie, w odległości około trzech stai zjawił się nad falami grzbień ognisty; wznosił się z wolna jak gań skał złotych, aż postrzegliśmy dwie kule szkarłatnego ognia, od których morze pierzchało w chmurach dymu; i zobaczyliśmy teraz, że jest to głowa Lewiatana; czoło jego dzieliły pasy zieleni i purpury i czerwone dychawki zwisały tuż ponad oszalałą pianą, czarna toń farbując smugi krwi, a przybliżał się ku nam z całą furią istoty duchem obdarzonej[22].

Legenda sylwestrowa

W średniowieczu znana była legenda o uwięzieniu w roku 317 Lewiatana w podziemiach Lateranu (ówczesnej siedziby papieży) przez papieża Sylwestra I. Pod koniec X wieku ludzie spodziewali się nadejścia nadzwyczajnych zdarzeń. Proroctwa Sybilli powiadały, że wraz z przełomem wieków potwór wydostanie się z więzienia i zniszczy ziemię oraz niebo. Przerażenie wzmagała zbieżność tych wizji z nowotestamentową Apokalipsą św. Jana. Znaku zapowiadającego katastrofę dopatrywano się również w osobie ówczesnego papieża, który uprawiał jakoby praktyki czarnoksięskie (w istocie wykształcony był w matematyce, mechanice i astronomii, budował zegary i instrumenty astronomiczne), a przy tym przybrał imię Sylwestra II. Budziło to podejrzenia, że jeden Sylwester uwięził smoka, a drugi go wypuści. Według legendy, gdy nastał nowy rok 1000, a spodziewana katastrofa nie nadeszła, lud ogarnęła euforia. Cieszono się i bawiono do następnego dnia. Zdarzenie to miało dać początek corocznym sylwestrowym zabawom[23].
Analogie w literaturze bliskowschodniej

Żydowskie podania o Lewiatanie przypominają kanaanickie legendy o konfrontacji pomiędzy bogiem Baalem i siedmiogłowym potworem Lotanem, którego pokonuje[24]. Tymczasem w babilońskim eposie Enuma elisz, pojawia się historia walki boga Marduka z potworem morskim, jego babką i boginią chaosu oraz stworzenia Tiamat. Została ona pokonana, a z jej ciała powstaje ziemia i niebo[25]. Te mity starożytnych ludów śródziemnomorskich najprawdopodobniej miały wpływ na powstanie legend żydowskich o Lewiatanie[26].
Lewiatan w literaturze

     Osobny artykuł: Lewiatan (traktat filozoficzny).

Lewiatan to tytuł traktatu filozoficznego napisanego przez Thomasa Hobbesa i opublikowanego w 1651 roku. Dzieło to dotyczy struktury społeczeństwa i usankcjonowanego rządu i jest uznawana za jeden z najwcześniejszych i najbardziej wpływowych przykładów teorii umowy społecznej.

W Raju utraconym Johna Miltona, słowo „Lewiatan” używane jest na określenie wielkości i siły Szatana, rządzącego wieloma królestwami:
Ogromny Lewiatan, straszny potwór wodny,
Przewala się na boki, lub leży swobodny,
Wydając się zdaleka jak skały obszerne;
Znowu, kiedy rozłoży swe płetwy niezmierne;
Jak wyspa pływająca: puszcza się w bezdroża,
Połyka, i oddaje słone wody morza[27].

Wzmianka o Lewiatanie znajduje się także w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza, gdzie przywoływany jest on w opisie nieba i Gwiazdozbioru Smoka:
I to wiadomo także u starych Litwinów
(A wiadomość tę pono wzięli od rabinów),
Że ów zodyjakowy Smok długi i gruby,
Który gwiaździste wije po niebie przeguby,
Którego mylnie Wężem chrzczą astronomowie,
Jest nie wężem, lecz rybą, Lewiatan się zowie.
Przed czasy mieszkał w morzach, ale po potopie
Zdechł z niedostatku wody; więc na niebios stropie,
Tak dla osobliwości jako dla pamiątki,
Anieli zawiesili jego martwe szczątki.
Podobnie pleban mirski zawiesił w kościele
Wykopane olbrzymów żebra i piszczele[28].

O Lewiatanie wspomina także Herman Melville w powieści Moby Dick z 1851 roku. Określenie to odnosi się tam do kaszalota.

     Osobny artykuł: Lewiatan (powieść Borisa Akunina).

Lewiatan to także tytuł powieści detektywistycznej autorstwa Borisa Akunina z 1998 r., będącej trzecią częścią cyklu o Eraście Fandorinie.

Wzmianka o Lewiatanie pojawiła się też w Balladynie Juliusza Słowackiego (akt III scena 4): (...)Sztuczka diabła! zrobili ze mnie wieloryba Lewiatana w złocistym płaszczu, z brodą siwą[29].

Lewiatan występuje też w wierszu Czesława Miłosza pt. „Tak mało”: Paszcza lewiatana zamykała się na mnie[30].
Lewiatan w satanizmie
Pentagram Bafometa

Według twórcy Kościoła Szatana, Antona Szandora LaVeya, Lewiatan symbolizuje żywioł wody (łączący się z życiem i stworzeniem) oraz kierunek zachodni. W biblii satanistycznej jest on wymieniany jako jeden z Czterech Koronnych Książąt Piekieł (co zostało zainspirowane przez treść XV-wiecznej Księgę Świętej Magii Abramelina Maga).

Kościół Szatana używa także pentagramu Bafometa, na którego rogach widnieją litery hebrajskie. Zaczynając od najniższego z nich i posuwając się przeciwnie z ruchem wskazówek zegara (w hebrajskim czyta się wspak), litery układają się w słowo „לִוְיָתָן” (LVIThN), czyli „Lewiatan”[31].
Przypisy

G. Johannes Botterweck, Helmer Ringgren, Heinz-Joseph Fabry: Theological dictionary of the Old Testament. T. 7. Wm. B. Eerdmans Publishing, 1974, s. 504. ISBN 0-8028-2331-9.
Hi 3:8.
Hi 40:25 – 41:26.
Ps 74:14.
Ps 104:24-26.
Iz 27:1.
Księga Henocha 60:7-8. seremet.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-15)]..
Michael D. Coogan: Lewiatan. W: Słownik wiedzy biblijnej. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan (red.). Warszawa: Vocatio, 1997, s. 434, seria: Prymasowska Seria Biblijna. ISBN 83-7146-023-6.
Nosson Scherman, Meir Zlotowitz: The Artscroll Siddur: Weekday/Sabbath/Festival. Mesorah Publications, 1987, s. 725. ISBN 0-89906-662-3.
Ronald L. Eisenberg: The JPS guide to Jewish traditions. Jewish Publication Society, 2004, s. 724. ISBN 0-8276-0760-1.
Nosson Scherman, Meir Zlotowitz: The Artscroll Siddur: Weekday/Sabbath/Festival. Mesorah Publications, 1987, s. 719. ISBN 0-89906-662-3.
Rdz 1:21.
Gerald Friedlander: Pirke de Rabbi Eliezer: (The chapters of Rabbi Eliezer the Great) according to the text of the manuscript belonging to Abraham Epstein of Vienna. Hermon Press, 1965, s. 70.
Magdalena Sieramska: Lewiatan. [w:] Polski słownik judaistyczny [on-line]. Żydowski Instytut Historyczny Delet. [dostęp 2021-05-02]. (pol.).
Louis Ginzberg, Paul Radin, Henrietta Szold: The legends of the Jews. T. 5. JHU Press, 1998, s. 43. ISBN 0-8018-5894-1.
Rafał Żebrowski: Szor ha-bor. [w:] Polski słownik judaistyczny [on-line]. Żydowski Instytut Historyczny Delet. [dostęp 2021-05-02]. (pol.).
Duane Gish: Dinosaurs those Terrible Lizards. San Diego: Creation-Life Publishers, 1977, s. 30, 51–54. ISBN 0-89051-039-3.
Was Leviathan a Parasaurolophus?. Creation on the Web. [dostęp 2009-11-25]. (ang.).
Albert C. Labriola, The Medieval View of History in ''Paradise Lost'', [w:] John Mulryan (red.), Milton and the Middle Ages, Bucknell University Press, 1982, s. 115–34, ISBN 978-0-8387-5036-0.
Luther Link: The Devil: A Mask Without a Face. Reaktion Books, 1995, s. 75–76. ISBN 0-948462-67-1.
Petra Hoffmann: Infernal Imagery in Anglo-Saxon Charters. 2008. [dostęp 2009-12-05]. (ang.).
William Blake – The Marriage of Heaven and Hell (with translation). Anglisci.pl. [dostęp 2009-12-05]. (pol.).
Sylwester, Lewiatan i tańce. Polska.pl, 30 grudnia 2002. [dostęp 2009-12-05]. (pol.).
Michael A. Fishbane: The exegetical imagination: on Jewish thought and theology. Harvard University Press, 1998, s. 41. ISBN 0-674-27461-X.
Joseph Adriano: Immortal monster: the mythological evolution of the fantastic beast in modern fiction and film. Greenwood Publishing Group, 1999, s. 10. ISBN 0-313-30667-2.
Gillian M.E. Alban: Melusine the serpent goddess in A. S. Byatt’s Possession and in mythology. Lexington Books, 2003, s. 170. ISBN 0-7391-0471-3.
Cyt za: Julien Joseph Virey: Historya obyczajów i zmyślności zwierząt, z podziałami metodycznemi i naturalnemi wszystkich ich gromad; kurs czytany w Ateneum królewskiem Paryzkiem przez J.J. Virey: Przełożona z francuzkiego i wielu przypisami objaśniona przez Antoniego Wagę. T. 1. Orgielbrand, 1844, s. 487.
Pan Tadeusz; Księga Ósma – Zajazd. [dostęp 2009-12-02]. (pol.).
Na podstawie „Balladyny” Juliusza Słowackiego, wyd. z 2005 r.
Na podstawie Świat w słowach i obrazach, podręcznika do j. polskiego wyd. WSiP z 2010 r.
The History of the Origin of the Sigil of Baphomet and its Use in the Church of Satan. [w:] Church of Satan website [on-line]. [dostęp 2009-09-03]. (ang.

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[Lothar.]

Ewo :) bardzo odważna się zrobiłaś >;))))) Pan Szatan może nie być w żartobliwym humorze i co wtedy?

Szatan (hebr. ‏שטן‎, satan – ‘przeciwnik’, ‘oskarżyciel’, ‘oszczerca’; gr. Σατανᾶς, Satanás[1]; arab. ‏شيطان‎, Szajtan) – w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie jest to jeden z aniołów, który zbuntował się przeciwko Bogu i pociągnął do buntu inne anioły, główny sprawca zła na świecie. Niekiedy bywa utożsamiany z Lucyferem lub Belzebubem. Najczęściej uważany jest za najwyższego rangą demona, przywódcę wszystkich złych duchów. Inne imiona Szatana to: Mastema, Gadriel, Satanael, Samaël, Samiel, Siegel, Satan, anioł Edomu. W tradycji rabinicznej nosi on przydomek „szpetny”.

Słowo „szatan” (pisane małą literą) może też być rozumiane jako ogólne określenie każdego upadłego anioła (diabła, demona), a nie tylko najwyższego rangą. Poza tym ten termin tłumaczy się czasem jako symbol, personifikację zła.
Judaizm
Lb 22, 22-35

Termin „szatan” po raz pierwszy pojawia się w Księdze Liczb 22, 22-35[2] w wersecie 22 i 32:

    22 Jego wyjazd rozpalił gniew Pana i anioł Pana stanął na drodze przeciw niemu, by go zatrzymać. On zaś w towarzystwie dwóch sług jechał na swojej oślicy. 23 Gdy oślica zobaczyła anioła Pana stojącego z wyciągniętym mieczem na drodze, zboczyła z drogi i poszła w pole. Balaam uderzył ją, chcąc zawrócić na właściwą drogę. 24 Wtedy stanął anioł Pana na ciasnej drodze między winnicami, a mur był z jednej i z drugiej strony. 25 Gdy oślica zobaczyła anioła Pana, przyparła do muru i przytarła nogę Balaama do tego muru, a on ponownie zaczął bić oślicę. 26 Anioł posunął się dalej i stanął w miejscu tak ciasnym, że nie było można go wyminąć ani z prawej, ani też z lewej strony. 27 Gdy oślica ujrzała znowu anioła Pana, położyła się pod Balaamem. Rozgniewał się więc Balaam bardzo i zaczął okładać oślicę kijem. 28 Wówczas otworzył Pan usta oślicy, i rzekła do Balaama: «Cóż ci uczyniłam, żeś mnie zbił już trzy razy?» 29 Balaam odpowiedział oślicy: «Dlatego żeś sobie drwiła ze mnie. Gdybym tak miał miecz w ręku, już bym cię zabił!» 30 Oślica jednak rzekła do Balaama: «Czyż nie jestem twoją oślicą, na której jeździsz, odkąd jesteś, aż po dzień dzisiejszy? Czyż miałam zwyczaj czynić ci coś podobnego?» Odpowiedział: «Nie!» 31 Wtedy otworzył Pan oczy Balaama i zobaczył on anioła Pana, stojącego na drodze z obnażonym mieczem w ręku. Ukląkł więc i oddał pokłon twarzą do ziemi. 32 Anioł zaś Pana rzekł do niego: «Czemu aż trzy razy zbiłeś swoją oślicę? Ja jestem tym, który przyszedł, aby ci bronić przejazdu, albowiem droga twoja jest dla ciebie zgubna. 33 Oślica ujrzała mnie i trzy razy usunęła się z drogi. Gdyby się nie usunęła, byłbym cię dawno zabił, a ją przy życiu zostawił». 34 Rzekł więc Balaam do anioła Pana: «Zgrzeszyłem. Nie wiedziałem, że ty stanąłeś przeciwko mnie na drodze. Teraz jednak, gdy wiem, że ci się droga moja nie podoba, chcę wracać». 35 Lecz anioł Pana rzekł do Balaama: «Idź z tymi mężami, ale nie mów nic innego ponad to, co ci powiem». Poszedł więc Balaam z książętami Balaka.2

Lb 22,22-35, Biblia Tysiąclecia

Anioł Jahwe staje jako przeciwnik wobec Balaama[3]. Wobec człowieka przyjmuje postawę grożącą, która ma powiedzieć człowiekowi, że jeśli będzie występował przeciwko woli Boga, zostanie ukarany. Więc zadaniem szatana nie było ukaranie, a objawienie woli Bożej. W jego działaniu mamy element oskarżenia i sądu typowy dla szatana, który grozi śmiercią zasugerowaną za pomocą miecza[4].
Dalsze odniesienia

Termin „szatan” początkowo oznaczał przeciwnika i odnoszony był do ludzi (np. 1 Sm 29,4; 1 Krl 5,18)[5].

W Starym Testamencie pojęcie Szatana pojawia się w znaczeniu przeciwnik, nieprzyjaciel, przeszkoda na drodze. Szatan występuje też jako oskarżyciel przed Bogiem. Jest przeciwnikiem Boga Jahwe[6].

W późniejszym okresie Szatana łączy się z demonami jako jego poddanymi. Demony, zgodnie z zapisem w apokryficznej 1 Księdze Henocha, miały powstać z „bezprawnego obcowania aniołów z kobietami ludzkimi”. Wtedy Szatana zaczyna się uważać za personifikację zła, podobną do perskiego Arymana[potrzebny przypis].

Według Talmudu Szatan został stworzony szóstego dnia stworzenia. Pierwotnie był potężnym aniołem, wodzem chóru serafinów oraz cnót. Szatan zgodnie z popularnymi wyobrażeniami, ma dwa skrzydła. Jednak jako serafin powinien być przedstawiany jako istota z trzema parami skrzydeł.
Chrześcijaństwo

Według Ewangelii Mateusza, w rozmowach z Jezusem faryzeusze odnosili się do istnienia przywódcy demonów, władcy złych duchów (por. Mt 9,34; 12,24), a Jezus nie zaprzeczał tym wypowiedziom. Mówił o władztwie szatana jako o państwie czy panowaniu, co sugeruje pewien porządek hierarchiczny. Podobnie w wizji Sądu Ostatecznego: ogień przygotowany diabłu i jego aniołom, w Księdze Apokalipsy jest mowa o Smoku i jego aniołach. Paweł z Tarsu podaje następujące nazwy: Zwierzchności, władze, rządcy świata ciemności (Ef 6,11-12)[7].

W przeciwieństwie do Nowego Testamentu, w Starym Testamencie określenie to oznacza funkcję, nie imię, a upadły anioł wypełniający tę funkcję traktowany jest tam jako źródło zła i nieprzyjaciel Boga, kusiciel człowieka. Symboliści uznają te istoty za symbole zła, realiści Kościoła katolickiego mówią zaś o jak najbardziej osobowej egzystencji Szatana. Realizm dotyczący osoby Szatana jest oficjalną nauką Kościoła. W Nowym Testamencie pozycja Szatana, jako przeciwnika Boga i nieprzyjaciela rodzaju ludzkiego, zostaje poszerzona o rolę przeciwnika w dziele zbawienia dokonywanym przez Jezusa Chrystusa (Mt 16,21-23, Mk 4,15) oraz rolę przeciwnika wspólnoty chrześcijańskiej (Ap 12,17).

Nazywany jest „oskarżycielem”, „władcą tego świata”, „władcą mocarstw powietrza”, „diabłem”, „nieprzyjacielem”, „Złym”, „Belzebubem”, „złym duchem”, „duchem nieczystym”, „kłamcą”, „ojcem kłamstwa”, „zabójcą”, „Wężem”, „wężem starodawnym”, „Smokiem”, „władcą ognia piekielnego”. Może być utożsamiany z wyszydzanym w 14 rozdziale Księgi Izajasza Królem Babilonu.
Teologia chrześcijańska o Szatanie
        Treść tej sekcji może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Problem Szatana w chrześcijaństwie odzwierciedla pytanie o początek zła. Szatan jest w tej religii głównym sprawcą zarówno wszystkich niemoralnych uczynków ludzi w całej historii istnienia człowieka na ziemi, jak i wystąpienia cierpienia oraz śmierci. Według teologii chrześcijańskiej Szatan, będąc istotą duchową stworzoną przez Boga i obdarzoną wolnością wyboru, odrzucił w sposób nieodwracalny i ostateczny swój związek z Bogiem poprzez grzech pychy. Szatan zbuntował przeciw Bogu także inne anioły. Teologia chrześcijańska głosi, iż nieodwracalność decyzji Diabła wynika z najdoskonalszego stopnia poznania Boga ze wszystkich stworzonych istot. Działalność Szatana i innych zbuntowanych aniołów jest ograniczona do Dnia Sądu Ostatecznego nad Światem, po którym wszystkie jego czyny mają zostać osądzone przez Boga. Działanie Szatana, polegające na zerwaniu więzi człowieka z Bogiem poprzez okazywanie nieufności wobec niego i łamania jego przykazań, związane jest z niezaspokojonym pragnieniem kultu siebie samego, nienawiści do Boga i wszystkich jego stworzeń. Według teologii chrześcijańskiej dzięki działalności Jezusa Chrystusa wymierzonej przeciwko Szatanowi możliwe jest uzyskanie życia wiecznego przez ludzi po śmierci.

O Szatanie i jego roli w dziejach ludzkości (również przyszłych) jest mowa m.in. w Księdze Rodzaju oraz Apokalipsie świętego Jana (spisana na greckiej wyspie Patmos).
Wpływ Szatana

Według chrześcijan szatan może ingerować w życie człowieka na wiele różnych sposobów i na wielu różnych poziomach, w sposób zwyczajny oraz nadzwyczajny. Zwyczajny sposób działania szatana to kuszenie człowieka do grzechu – poddawany jest mu każdy człowiek.

Zgodnie z teologią chrześcijańską szatani (duchy nieczyste) mają dostęp do ludzkiej pamięci, zmysłów i wyobraźni (poprzez obrazy i sugestie), ponieważ są to władze cielesne człowieka, nie mają jednak władzy nad wolną wolą ludzi ani ich intelektem (które są władzami duchowymi), nie znają też tajników ludzkiego sumienia. W wypadku zwykłych pokus za kluczową uznaje się walkę o pamięć i wyobraźnię człowieka. Duchy nieczyste, jako byty stworzone, nie mogą znać ludzkich myśli[8].

Gabriel Amorth, egzorcysta, sporządził klasyfikację nadzwyczajnego wpływu Szatana:

    Dręczenie (nękanie) diabelskie – to działanie demona na daną osobę poprzez cierpienia na poziomie zdrowia fizycznego, życia osobistego i zawodowego, komplikacje spraw materialnych.
    Obsesje, posiadanie diabelskie – zaburzenia w zachowaniu człowieka wyrażające się w braku równowagi duchowej, psychicznej i emocjonalnej wskutek ataków szatana. Zły duch powoduje takie udręki wewnętrzne, by sparaliżować duchowo człowieka. Mogą objawiać się poprzez natarczywe myśli, koszmary senne, tendencje samobójcze, samookaleczenia itd.
    Nawiedzenie diabelskie, opresje – działanie przejawiające się w miejscach lub rzeczach; np. nękanie wskutek praktyk okultystycznych dotykających miejsc, w których się one odbywały, oraz wykorzystanych przedmiotów (narzędzi magicznych, amuletów itd.). Dotyczy to także zainfekowania urokiem lub przekleństwem rzeczy, mieszkań i zwierząt. To różne formy zewnętrznego nękania przez szatana, jak np. niewytłumaczalne zjawiska, hałasy, przemieszczanie się przedmiotów, odgłosy niewiadomego pochodzenia.
    Uzależnienie i podporządkowanie – stan osób, które oddały się szatanowi, podpisując z nim pakt, i stały się jego niewolnikami.
    Opętanie diabelskie – najcięższy stopień ingerencji demonicznej, wejście złego ducha w człowieka i zawładnięcie jego ciałem (nie duszą). W pewnych okolicznościach (np. wobec świętości) diabeł manifestuje swoją obecność poprzez agresywne gesty, wulgarność, obrazoburstwo. Może wystąpić m.in. wskutek paktu szatańskiego (dobrowolne oddanie się Diabłu), poprzez trwanie w grzechu, wskutek rzucania przekleństw i uroków itd.
    Działania zewnętrzne – ciosy i nękanie przez Szatana, które można odnaleźć w życiu takich ludzi, jak Jan Vianney, ojciec Pio lub Marta Robin.

Walka duchowa

W Kościele katolickim za oręże zwyczajne chrześcijanina w walce duchowej uznawane są:

    bliskie zjednoczenie z Bogiem (trwanie w łasce uświęcającej),
    modlitwa – szczególnie przez wstawiennictwo Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła,
    post (wstrzemięźliwość od pokarmu),
    sakramenty – głównie spowiedź i Eucharystia,
    sakramentalia ustanowione przez Kościół (Anioł Pański; różaniec; lektura i medytacja biblijna; droga krzyżowa; krucyfiks; obrazy Najświętszej Maryi Panny, Jezusa i świętych; medaliki poświęcone przez Kościół, zwłaszcza Cudowny Medalik św. Katarzyny Laboure oraz medalik św. Benedykta, w którego błogosławieństwie zawiera się egzorcyzm; egzorcyzmowana sól, olej i woda święcona).

Orężem nadzwyczajnym są egzorcyzmy.
Islam

W islamie jedno z imion Szajtana (Szatana), przywódcy zbuntowanych dżinnów, to Iblis. Został on wygnany z nieba, gdy odmówił złożenia hołdu Adamowi, pierwszemu człowiekowi (por. Azazel). Pozwolono mu pozostać na ziemi, aby wodził ludzi na pokuszenie i wystawiał ich na próbę. Jego pierwszymi ofiarami byli Adam i Hawwa (Ewa). Próbował także zwieść Mahometa, dyktując mu nieprawdziwe wersety Koranu, tzw. szatańskie wersety. Pojawia się wszędzie tam, gdzie łatwo o występek (na bazarach, w łaźniach, przy muzyce i śpiewie) oraz tam, gdzie znajdują się nieczystości.

W ludowych wierzeniach muzułmańskich Szatan (arab. شيطان Szajtan) to przede wszystkim zły duch szkodzący ludziom, utożsamiany zwykle z dżinnami.

Dla niektórych fundamentalistów muzułmańskich, zwłaszcza w Iranie, Wielki Szatan to określenie Stanów Zjednoczonych, a Mały Szatan – Izraela.

W mitologii kabardyńskiej (Kaukaz) występuje księżniczka o imieniu Satanei (w cyrylicy Сатаней), nie jest ono jednak kojarzone z szatanem jako takim.
Szatan a zły bóg Aryman

Niektórzy autorzy sugerują, że wpływ na wygląd dzisiejszego szatana miał dualistyczny zaratusztriański zły bóg Aryman czy inaczej Angra Mainju. Z tym poglądem nie zgadza się profesor historii ks. Krzysztof Tadeusz Kościelniak, który nazywa go „uproszczeniem metodologiczno-historycznym”[9]:

    Rzeczywiście na poziomie biblijnej nauki o złych duchach można zaobserwować terminologiczno-etymologiczne i treściowe podobieństwa do demonologii zaratusztriańskiej, które bynajmniej nie są ani repliką, ani modyfikacją wierzeń perskich.

Ks. Krzysztof Kościelniak
Zobacz też
        Zobacz hasła Szatan i szatan w Wikisłowniku

    Lewiatan (potwór)
    Belial

Przypisy

szatan, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-30].
Kardyś 2015 ↓, s. 52.
Kardyś 2015 ↓, s. 83.
Kardyś 2015 ↓, s. 86.
Satan. W: The Oxford dictionary of the Jewish religion. Wyd. 2. New York: Oxford University Press, 2011, s. 651. ISBN 0-19-973004-0. [dostęp 2018-01-02].
Zbigniew Głowacki: Cierpienie i wiara w biblijnym przekazie Księgi Joba. niedziela.pl, 2004. [dostęp 2016-11-14].
Laurentin René: Szatan – mit czy rzeczywistość? Nauczanie i doświadczenie Kościoła. s. 68.
Jan Kasjan „Rozmowy z ojcami”.

    Krzysztof Kościelniak, PAT Katedra Historii Starożytnej, 2001, s. 47–48.

Bibliografia

    Wojciech Kardyś: Szatan w Starym Testamencie oraz w judaizmie Drugiej Świątyni. Studium z historii tradycji. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015. ISBN 978-83-7702-982-4.
    René Laurentin: Szatan – mit czy rzeczywistość? Nauczanie i doświadczenie Kościoła. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1997. ISBN 83-211-1538-1.
    Diabeł i egzorcyzm. Egzorcysta i inne autorytety mówią prawdę o szatanie. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2002. ISBN 83-7216-234-4.
    Jan Kasjan: Rozmowy z ojcami, tom 1. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, 2002. ISBN 978-83-7354-226-6.
    Wojciech Kosior. Upadek anioła. Psychoanaliza mitu. „Ex Nihilo”. 2 (2), s. 130–144, 2009. [dostęp 2018-01-02].
    Ludwik Maria Grigion de Montfort: Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny. Warszawa: „Promic” Wydawnictwo Księży Marianów, 2011. ISBN 978-83-7502-302-2.

Linki zewnętrzne

    Kim jest nasz nieprzyjaciel i jak on działa? Zarys katolickiej demonologii (wykład podczas konferencji Międzynarodowego Stowarzyszenia ds. Uwalniania, Jasna Góra 11.7.2005)
    Szatan w nauczaniu św. Teresy od Jezusa (Rozdział z książki: Chcę widzieć Boga, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 1998), karmel.pl [zarchiwizowane z adresu 2015-06-12].
    Biblia o Szatanie, Artykuł w portalu Grekokatolicy.pl (fragment książki: René Laurentin, Szatan – mit czy rzeczywistość, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1997), grekokatolicy.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-03-09].
    Ontologia szatana, Artykuł w portalu Grekokatolicy.pl, grekokatolicy.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-12-09].
    Szatan w islamie

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[Lothar.]

Nic nie powiem >;)))

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[Lothar.]

Stanie się coś, a mnie będą nękać, wyrzuty sumienia >:) Polubiłem cię Ewo, to może, hmm :) posłuchamy piosenki? >;P

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[Lothar.]

Na pewno... wszystkich? Lubię dawać ludziom szansę, ale niekoniecznie... drugą >;PP A przy okazji skąd czasownik pierdolić? Kto by pomyślał że od pierdzieć? No i wulgaryzm, się..... "zesrał"? >;DD

pierdolić, ‘mówić, pleść, bajać’, ludowe powszechne (już od 16. w.), od pierdoła, a to od pierdzieć (*pirzdzieć), piernąć i piardnąć (zamiast prawidłowego, ale nieistniejącego, *pardnąć); pierdziel; prasłowo; lit. pirdis, ‘piard’ (‘pierdziel’), perdżiu, persti; awest. peredaiti, grec. perdomai, niem. Furz, furzen (anglosas. feortan); serb. prdlati tak samo o ‘bajaniu’ się używa; czes. słowień. serb. prděti, itd.

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[Lothar.]

Ja mam pewien niekoniecznie etyczny talent, dostrzegam użyteczność w ludziach >;) Myślisz że owi panowie nie mają dobrych stron? A wulgaryzmy mnie nie kręcą, choć czasami używam, ale hmm pomiędzy prostotą a prostactwem jest różnica? >;))

[brunetka.]

O rany to jeszcze sałatka i kolację mają hahaha.

[Lothar.]

Głodny się robię Brunetko >;) Gotuję krupnik za 20 minut podaję, Simi pilnuje z apetytem w oczach >;)

[Biegnij Lola biegnij]

ZAWARTOŚCI USUNIĘTE

Autor usunął wiadomość.

[brunetka.]

Ale tego węża byś sobie odpuścił.:)))) Jeee nie pamiętam kiedy jadłam krupnik, ale sama go nie gotowałam bo marna ze mnie kucharka.:) Nie wolno dawać Samiemu zupy no chyba że chcesz żeby miał problemy nie teraz ale z biegiem czasu, jesteś nieodpowiedzialny, pięknie uczysz...

[Lothar.]

A wiesz Brunetko że jednak zjedliśmy co innego i mam teraz garnek krupniku i myślę co z nim zrobić? >;) Chyba dodam wody i wypiję pomiędzy posiłkami. Co do węża to jungowski symbol naszej podświadomości. Nieuświadamianej części osobowości która silnie wpływa na nasze życie >;))

Podświadomość – część ludzkiej psychiki, w której zgromadzone są treści nieuświadamiane sobie – obecne poza świadomością, mimowolne, mimowiedne. Treści podświadome pojawiają się w umyśle, rozpraszając, wkraczając w przedmiot uwagi, pomimo pragnienia przeciwstawienia się nim[1].

Termin wprowadzony do psychologii przez Pierre'a Janeta, często błędnie utożsamiany z pojęciem przedświadomości w teorii Freuda. W polskich tłumaczeniach dzieł Freuda niekiedy błędnie (obok terminu pozaświadomość) zastępuje pojęcie nieświadomość.

Terminu tego używał niekiedy także Jung, odnosząc się do głębszej warstwy nieświadomości indywidualnej. Obszar nieświadomości indywidualnej w terminologii Junga nazywany jest cieniem indywidualnym.
Zobacz też

    nadświadomość

[Lothar.]

Biegnij Lola biegnij napisał/a

Lothar. napisał/a

Ja mam pewien niekoniecznie etyczny talent, dostrzegam użyteczność w ludziach >;) Myślisz że owi panowie nie mają dobrych stron? A wulgaryzmy mnie nie kręcą, choć czasami używam, ale hmm pomiędzy prostotą a prostactwem jest różnica? >;))

Nie dostrzegłam dobrych, ale moze jestem mało spostrzegawcza. Mnie też wulgaryzmy nie kręcą wojcieszku, no ale skoro podjąłes teki temat, to znaczy, że słyszałeś o ludziach, których to kręci ?? he he I  prawie sie zlalam, kiedy przypomniałam sobie o twojej przygodziew w burdelu, kiedy pilnowałeś kolegom portfeli he he W kazdym razie kurwa, nie wiem na te chwilę, czy jestem dla ciebie prosta, czy prostacka i co ciekawe, nie musisz mi odpowiadać, bo gówno mnie to obchodzi he he

A to już było? >;)) Każdy ma też wady Ewo :) Dostrzegasz własne? Ba przyszło mi do głowy że i ja posiadam takowe >;))

Wady Barana

Jest impulsywny i często arogancki. Przyczyną takiego postrzegania go przez innych jest silna osobowość i ego. To może sprawiać, że życie towarzyskie Barana czasami na tym cierpi, bo nie każdy potrafi się z nim dogadać. Nie wspominając o utraconych przyjaźniach i bolesnych związkach. Ich przesadna i emocjonalna natura prowadzi do wręcz dziecięcych reakcji, a to nie sprzyja dojrzałym relacjom.
Wady Byka

Byk to uparty znak zodiaku, który często działa poza logiką. Jest przychylnie nastawiony do ludzi i lubi flirtować z każdą napotkaną osobą, dlatego nie każdemu w związku z Bykiem może się to podobać. Mimo towarzyskiej natury, nie słucha zbytnio innych. Wszystko z powodu irracjonalnego strachu przed zmianą i trudnością w zobaczeniu sytuacji obiektywnie, z innej perspektywy niż własna. Dlatego Byk często tkwi w swoich przekonaniach lub postawach.

Wady Bliźniąt

Nieobliczalne, niespójne i zmienne w swoich decyzjach. Bliźnięta potrafią wywołać niepokój u osób wokół nich. Ten znak zodiaku analizuje każdy najmniejszy szczegół. Myśli, zastanawia się, podejmuje walkę, co jest zdecydowanie niekomfortowe dla u osób w jego otoczeniu. Bliźnięta aą sceptyczne, nie chcą przeoczyć żadnych szczegółów. Mają potrzebę bycia świadomymi wszystkiego dookoła.
Wady Raka

Rak jest egocentryczny i nadwrażliwy. Osoby urodzone pod tym znakiem przeżywają emocje na swój sposób, zawsze czując się ofiarami czegoś lub kogoś. Sztukę manipulacji mają w małym palcu. Potrafią wszelkimi sposobami zatrzymać ludzi wokół siebie. Nie lubią przyznawać się do winy. Są momenty, w których zachowują się podejrzanie lub tajemniczo, bo chcą uniknąć konfliktów lub dyskusji na temat pewnych sytuacji, a przecież komunikacja jest podstawą udanej relacji.
najgorsi-mezowie-sa-spod-tych-znakow-zodiaku-sprawdz-ktorych-facetow-lepiej-unikac
Najgorsi mężowie są spod tych znaków zodiaku. Sprawdź, których facetów lepiej unikać
Wady Lwa

Według Lwa wszystko kręci się wokół niego. Osoby urodzone pod tym znakiem to prawdziwi aktorzy, którzy potrafią zrobić wszystko, by zwrócić na siebie uwagę. Najgorszym wrogiem osób spod znaku Lwa jest ich ego, które sprawia, że ​​przyjaciele, miłość i rodzina to tylko tło dla nich samych. Szansa, że ​​Lew się myli, jest, jego zdaniem, równa zeru. Na dłuższą metę takie zachowanie potrafi znudzić i zniechęcić ludzi wokół niego. W końcu trzeba zacząć dostrzegać innych, bo przecież żyjemy w społeczeństwie...
Wady Panny

Ten znak zodiaku to maniak kontroli i krytyk w jednym. Panny są wybredne i podobnie jak Bliźnięta często gubią się w szczegółach. Osoby urodzone pod tym znakiem zodiaku to hipochondrycy, którzy potrzebują kogoś, kto przyniesie trochę bałaganu do ich poukładanego życia. Panny lubią wywierać presję i nie potrafią się zrelaksować. Czasami emocje aż się w nich gotują i wtedy może dojść do wybuchu.
Zobacz także:
Horoskop na maj
Horoskop miesięczny na maj 2023. Zobacz jeszcze przed majówką, co przyniosą gwiazdy dla każdego znaku zodiaku
Znaki zodiaku, które najszybciej się zakochują
Te 4 znaki zodiaku najszybciej się zakochują. Według nich miłość od pierwszego wejrzenia istnieje
te-znaki-zodiaku-najczesciej-szpieguja-swoich-partnerow-zaliczasz-sie-do-nich
Te znaki zodiaku najczęściej szpiegują swoich partnerów. Zaliczasz się do nich?
Wady Wagi

Waga potrafi manipulować i wprowadzać w błąd. Swoim urokiem i zamiłowaniem do harmonii mogą zwodzić innych i kontrolować. Wszystko dlatego, że w zasadzie boją się konfrontacji. Waga jest często zbyt skupiona na zadowalaniu ludzi i byciu ugodową osobą, w związku z czym często zapomina o sobie. Gdy coś jej nie odpowiada, zamiast powiedzieć to wyraźnie i szukać rozwiązania, ukrywa problem, aż stanie się nie do wytrzymania (i często nie do rozwiązania). Wyrażanie swoich uczuć i podejmowanie decyzji nie przychodzi jej łatwo.
Wady Skorpiona

Skorpion jest pamiętliwy, okropnie zazdrosny i niezdolny do „pójścia dalej”. Może być samolubny i mściwy, co graniczy z samozniszczeniem. Ciągłe pielęgnowanie urazy i zgorzknienie sprawiają, że staje się co raz większym odludkiem. Trudno mu trzymać emocje na dystans. Obsesyjnie rozmyśla. Gdy czuje się w związku niezauważony, potrafić pokazać swoją drapieżną naturę, bo lubi dominować.
kadr-z-serialu-przyjaciele
Znaki zodiaku, które się najczęściej rozwodzą. Te osoby nie mają szczęścia w małżeństwie
Wady Strzelca

Strzelec - często niedojrzały i nadmiernie szczery. Osoby spod tego znaku czasami zachowują się jak dzieci. Zwłaszcza, gdy mają do czynienia z uczuciami. Mogą okazywać brak szacunku i zaufania, a to sprawia, że ​​ludzie nigdy nie traktują ich poważnie. Boją się przywiązania, dlatego będąc w związku ze Strzelcem, trzeba uważać na wiadomości, które otrzymują późnym wieczorem.... Mimo to, w relacji osoby spod znaku Strzelca są zaborcze i chcą wiedzieć o swoim partnerze/partnerce wszystko.
Wady Koziorożca

Koziorożce są bardzo lojalne w związku, choć czasami bezwzględne i drażliwe. Ich ambicja sprawia, że mogą stać konkurencyjne nawet w stosunku do swojej partnerki czy partnera. Dotyczy to przyjaciół, popularności lub wiedzy. Koziorożec chce być najlepszy. Może się posunąć nawet do rozsiewania fałszywych plotek o bliskich mu osobach. To również pracoholik, który nie będzie oglądał się za siebie. Dzielenie się przychodzi mu z trudem.
toksyczne-znaki-zodiaku
Toksyczne znaki zodiaku. Uważaj na te osoby w życiu prywatnym i zawodowym
Wady Wodnika

Wodnik bywa sarkastyczny i niezdolny do jasnego wyrażania swoich emocji. Żyje we własnym świecie i nie chce przystosować się do życia wśród ludzi. Oderwany i wycofany stwarza pozór chłodu. Czasami naprawdę trudno go zrozumieć. Musi sam nauczyć się wyrażać siebie. Wodnik ma wewnętrzną potrzebę do przekonywania innych do swojej racji. Nade wszystko ceni swoją wolność i niezależność, więc będzie wolał zrezygnować z relacji, niż przekroczyć własne granice.
Wady Ryb

Osoby urodzone pod tym znakiem chciałyby mieszkać w Krainie Czarów. Mają wrodzoną skłonność do ucieczki w obliczu trudności i lęków, schronienia się w nierealistycznych światach. Dlatego też Ryby uznawane są za osoby skłonne do kłamania. W dodatku same wierzą we własne oszustwa. Chcą za wszelką cenę uniknąć kontaktu z rzeczywistością. W związku z drugą osobą naprawdę szybko się angażują i fantazjują o idealnej miłości, która w rzeczywistości nierzadko, cóż, daleko odbiega od ich marzeń.
znaki-zodiaku-z-trudnym-charakterem
Znaki zodiaku, które mają trudny charakter. Ciężko się z nimi dogadać!