|
|
Ja dzięki tej ustawie mam pracę, Andrzeju >;))
Ustawa Wilczka – potoczne określenie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej opracowanej według projektu ministra przemysłu Mieczysława Wilczka i premiera Mieczysława Rakowskiego uchwalonej przez Sejm PRL IX kadencji. Ustawa obowiązywała od 1 stycznia 1989 do 31 grudnia 2000 i regulowała w sposób liberalny działalność gospodarczą.
Funkcjonowała na zasadach: „co nie jest zakazane, jest dozwolone” i „pozwólcie działać” (zob. leseferyzm, z fr. laissez faire, laissez passer). Po kilku nowelizacjach została zastąpiona ustawą – Prawo działalności gospodarczej, która weszła w życie 1 stycznia 2001[1].
Pierwotnie ustawa składała się z 54 artykułów, usystematyzowanych w 6 rozdziałów[2].
Działalność koncesjonowana
Zgodnie z ustawą, uzyskania koncesji wymagało podjęcie działalności gospodarczej w zakresie:
wydobywania kopalin podlegających prawu górniczemu oraz poszukiwania złóż tych kopalin
przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją
wytwarzania środków farmaceutycznych, odurzających i psychotropowych, artykułów sanitarnych oraz substancji trujących
wyrobu, oczyszczania i odwadniania spirytusu oraz wydzielania spirytusu z innego wytworu, a także wyrobu wódek
wytwarzania wyrobów tytoniowych
transportu morskiego, lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych
prowadzenia aptek
obrotu z zagranicą towarami i usługami, określonymi w drodze rozporządzenia Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą
obrotu dobrami kultury powstałymi przed 9 maja 1945 r.
usług ochrony osób i mienia, detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych.
W późniejszym czasie liczba działalności koncesjonowanej wzrosła z 11 do 24.
Nowelizacje
Ustawę znowelizowano wielokrotnie (i wprowadzono zmiany aż 40 razy). Większymi nowelizacjami były ustawy: z 6 kwietnia 1990[3], z 16 października 1991[4] i z 16 lutego 1996[5]. Większość zmian prowadziła do ograniczenia wolności gospodarczej.
Tło historyczne
PRL w latach 80.
Lata 80. XX wieku były dla Polski latami kryzysu gospodarczego. Wraz ze spadkiem dynamiki wzrostu gospodarczego od drugiej połowy lat 70. i rosnącym zadłużeniem zagranicznym (ok. 24 mld dolarów) pogarszała się sytuacja gospodarcza w kraju. 1 lipca 1980 władze ogłosiły podwyżki cen żywności. Było to bezpośrednim impulsem do wybuchu masowych strajków w lipcu i sierpniu 1980, które zakończyły się podpisaniem porozumień społecznych, w których zaakceptowano postulaty protestujących robotników, m.in. zgoda na tworzenie związków zawodowych.
W 1981 roku rząd gen. Jaruzelskiego poinformował Klub Paryski o wstrzymaniu spłat zadłużenia zagranicznego w wysokości 25,5 miliardów USD oraz 3,1 miliardów rubli transferowych (ok. 2,5 miliarda USD)[6] z powodu niewypłacalności PRL[7], co w konsekwencji powodowało jego dalszy wzrost. W 1981 wprowadzono stan wojenny, co jeszcze bardziej zaszkodziło gospodarce. Po zniesieniu stanu wojennego wprowadzano od 1982 nieskutecznie reformę gospodarczą.
Zobacz też: I etap reformy gospodarczej, II etap reformy gospodarczej i Referendum 1987.
Gospodarka Polski Ludowej
Gospodarka Polski Ludowej była ściśle związana z ustrojem panującym w Polsce Ludowej w latach 1945–1989, wzorowanym na rozwiązaniach radzieckich. Główną jego cechą było podporządkowanie gospodarki celom politycznym[8]. Gospodarka oparta była w tym okresie na społecznej własności środków produkcji, co umożliwiało centralne planowanie – tworzono państwowe gospodarstwa rolne (PGR), wprowadzono państwowy monopol w handlu zagranicznym.
Rozwój gospodarczy opierał się na dokonanych zasadniczych reformach społecznych. Zasadniczym narzędziem sprawowania kontroli nad gospodarką był system planów gospodarczych[8]. Szczególne znaczenie miał przy tym plan 3-letni (1947–1949) – reforma rolna, nacjonalizacja przemysłu i zasiedlanie tzw. Ziem Odzyskanych. Wprowadzano plany wieloletnie, m.in. plan 3-letni (1947–1949) – odbudowy gospodarczej, plan 6-letni (1950–1955) – rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu oraz plany pięcioletnie z 1956–1960 – o kontynuowaniu polityki uprzemysłowienia, 1961–1965 – o dalszym rozwoju gospodarki narodowej, 1966–1970 – o kontynuacji polityki industrialnej kraju.
Zobacz też: Plany gospodarcze PRL, Organy zarządzania gospodarką w PRL i Zadłużenie krajowe PRL.
Okoliczności uchwalenia
Sytuacja społeczno-gospodarcza pod koniec lat 80. XX wieku wymagała radykalnych i natychmiastowych zmian. Rządzący zdawali sobie sprawę z narastającego niezadowolenia społecznego i obawiali się, aby nie doszło do rozruchów na tle gospodarczym. Nomenklatura była świadoma tego, że społeczeństwo nie wierzy w proponowane przez nią reformy.
Skutki gospodarcze
Ustawa pozwoliła Polsce przejść od gospodarki niedoboru do gospodarki wolnorynkowej i dokonać cudu gospodarczego końca XX wieku[9]. Ustawa umożliwiła każdemu obywatelowi PRL podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej na równych prawach, co m.in. spowodowało aktywizację drobnych przedsiębiorców. W połączeniu z zastąpieniem gospodarki planowej centralnie sterowanej systemem gospodarki wolnorynkowej w efekcie zaowocowała dużą dynamiką gospodarczą na samym początku lat 90. XX wieku.
Fragmenty:
Art. 1 „Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa”.
Art. 4 „Podmioty gospodarcze mogą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonywać czynności i działań, które nie są przez prawo zabronione”.
Opinie niektórych ekonomistów
Andrzej Sadowski: Ustawa Mieczysława Wilczka jest do tej pory niedoścignionym wzorem ustawy, dającej najwięcej wolności gospodarczej polskim przedsiębiorcom. Co jest zaskakujące, jest zgodna z polskimi zobowiązaniami wobec UE[10].
Adam Sofuł: Niewielka to była ustawa – raptem 55 artykułów, ale potwierdza tezę, że małe jest piękne. 55 artykułów dało polskiej przedsiębiorczości i polskiej gospodarce takiego kopa, że dzisiejsze wielostronicowe kolejne nowelizacje ustawy o wolności gospodarczej nie dorastają jej do pięt. Może dlatego, że wolność mają tylko w tytule, ale nie w zawartości[11].
Elżbieta Mączyńska-Ziemacka: Zapomniano o starorzymskiej zasadzie, że nie wszystko, co dozwolone prawem, jest uczciwe[12].
Wyróżnienia
29 grudnia 2008 Centrum im. Adama Smitha – instytut działający na rzecz wolnego rynku, uhonorował Mieczysława Wilczka tytułem „Jego Przedsiębiorczości”[13].
Zobacz też
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
Prawo przedsiębiorców
Plan Balcerowicza
Przypisy
Ustawa – Prawo działalności gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 r. (Dz.U. z 1999 r. nr 101, poz. 1178, ze zm.).
Art. 11 ustawy Wilczka.
Dz.U. z 1990 r. nr 26, poz. 149
Dz.U. z 1991 r. nr 107, poz. 460
Dz.U. z 1996 r. nr 41, poz. 177
Gra w Gierki. Wprost, 2006.
Długie długi Gierka. Gazeta Wyborcza, 2009-04-02.
Polska. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-11-10].
Ustawa Wilczka, czyli wolność gospodarcza zawarta na trzech stronach
Sadowski: wprowadźmy ustawę Wilczka.
Adam Sofuł. pb.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-10)]..
Przez cztery pierwsze lata wolnej Polski pozwoliliśmy prać brudne pieniądze. Polska musi wiedzieć, dokąd chce zmierzać. Wywiad z Prof. Elżbietą Mączyńską.. Gazeta.pl Pieniądze, 2014-05-06. [dostęp 2014-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-23)].
TV ASME: Przywrócić ustawę Wilczka! – Centrum Adama Smitha. asme.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-03)]..
|
Zablokowano
Facet , szczególnie biznesmen, powinien wiedzieć, że nic nie trwa wiecznie. Wiesz ile w Stuttgarcie było firm produkujących części do aut? Dużych i małych?....Tysiące. Idziesz sobie do takiej np. Dużej firmy i myślisz sobie. Oni produkują chłodnice. To potrzebuje przecież każde auto. No to mam robotę do emerytury. A tu co? Dowiadujesz się któregoś dnia że firma przenosi się do Polski