Dzień Mężczyzn >;P Czterdziestu męczenników z Sebasty.

[Lothar.]

Doprawdy nie wiem co oni sobie myśleli. To byli żołnierze 12 legionu Pioronujący. Wstąpili sobie do bliskowschodniej żydowskiej sekty i postawili się przełożonym, no i nastąpiła lekcja którą łatwo przewidzieć. Umarli z zimna. A powinni być rozsądniejsi, choć mogli mieć dość takiego życia. >;)

Czterdziestu męczenników z Sebasty (cs. Со́рок Севасти́йских му́чеников; zm. 9 marca 320 w Sebaście) – rzymscy żołnierze Legio XII Fulminata (legionu rzymskiego, zwanego „Piorunującym”), męczennicy chrześcijańscy i święci Kościoła katolickiego, ewangelickiego, koptyjskiego, ormiańskiego oraz prawosławnego[1].
W historii

Byli kapadockimi chrześcijanami w czasach rządów św. Konstantyna i Licyniusza. W 313 obydwaj cesarze wydali Edykt mediolański, wprowadzający swobodę wyznania w Cesarstwie Rzymskim, jednak rządzący we wschodniej części cesarstwa Licyniusz kilka lat później przestał go respektować. Na swoim obszarze władzy rozpoczął prześladowania przed spodziewanym konfliktem zbrojnym z Konstantynem. Obawiając się przejścia oddziałów chrześcijańskich na stronę nieprzyjaciela, chciał zmusić żołnierzy XII legionu do złożenia ofiary bogom pogańskim, a tym samym do wyrzeczenia się wiary. Część legionistów odmówiła, zbiorowo odmawiając modlitwy. Ponieważ nie udało się ich ukamienować, wystawiono ich na mróz bez odzienia, aż do zamarznięcia na śmierć, a następnie ciała spalono w okolicach Sebasty.
Kult

Pamięć świętych czterdziestu męczenników w Kościele prawosławnym czci się zawsze podczas Wielkiego Postu; w ten dzień sprawowana jest liturgia uprzednio poświęconych darów.

Do rozpowszechnienia kultu męczenników przyczyniła się cesarzowa św. Pulcheria z Konstantynopola, w VI wieku poświadczał go również św. Grzegorz z Tours. W swych homiliach wspominali o nich Bazyli Wielki, Grzegorz z Nyssy i Efrem Syryjczyk.
Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne tych męczenników w Kościele katolickim obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci za Martyrologium Rzymskim (9 marca)[1].

Po wprowadzeniu reformy liturgicznej w 1969 roku (po Soborze watykańskim II) nie ujęto ich w kalendarzu rzymskim, chociaż nie podważa się faktu ich męczeństwa i występują w wydaniu Martyrologium z 2001 roku.

Kościół ewangelicki i katolicki w Polsce wspominają męczenników 10 marca.

Kościoły wschodnie, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają męczenników 9/22 marca[c], tj. 22 marca według kalendarza gregoriańskiego.

W tym samym dniu w Polsce obchodzone jest nieformalne święto świeckie Dzień Mężczyzn. Prawdopodobnie lokalnie dzień ten świętowany był już przed 2000 rokiem w miejsce zniesionego wspomnienia męczenników[2].
Wykaz imienny

Czterdziestu męczenników z Sebasty znanych jest z imion, jednakże w źródłach występują rozbieżności[3]. Erhard Gorys w Lexikon der Heiligen[4] podaje jak niżej:

    Akacjusz
    Aecjusz
    Aleksander
    Angias
    Atanazy
    Chudion
    Cyryl
    Cyriusz
    Domicjan
    Domnus (lub Juwenalis)

    Ekdytiusz
    Eunojkus
    Eutyches
    Eutychiusz
    Filoktymon
    Flawiusz
    Gorgoniusz
    Helianus
    Helias
    Herakliusz

    Hezychiusz
    Jan (lub Julian)
    Kajus
    Kandidus
    Klaudiusz
    Ksanteas
    Leoncjusz
    Lizymach
    Meliton
    Mikołaj

    Pryskus
    Sacerdon
    Sewerian
    Syzynus
    Smaragdus (lub Bazylides)
    Teodul
    Teofil
    Walens
    Walerian
    Wibian

Zobacz też

    Czterdziestu męczenników z Sebasty i trzej młodzieńcy w piecu ognistym (ikona)
    męczennicy wczesnochrześcijańscy
    święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
    święci prawosławni

[Lothar.]

Św. Czterdziestu Męczenników z Sebasty – ikona bułgarska z XVIII wieku, pochodząca z okolic Wielkiego Tyrnowa

[Lothar.]

Legio XII – legion rzymski utworzony przez Juliusza Cezara w 58 p.n.e. Obdarzony tytułem Fulminata („Piorunująca” lub „Gromozbrojna”) przez cesarza Marka Aureliusza w 174, za zwycięstwo odniesione nad Kwadami podczas burzy[1].

Legion XII został sformowany przez Cezara na początku wojen galijskich, uczestnicząc m.in. w oblężeniu Alezji[2]; następnie w wojnie domowej stał po stronie Cezara[2].

Wiadomo, że w 62 roku legion uczestniczył w działaniach nad Eufratem, po czym stacjonował w Syrii[3]. W 66 roku został skierowany do tłumienia powstania w Judei[2]. Za rządów Tytusa legion stacjonował w Melitene[3]. W 92 roku z polecenia cesarza Domicjana dotarł do wybrzeża Morza Kaspijskiego, najdalej na wschód spośród rzymskich wojsk[2].

W 172 lub 174 roku Legion XII – a przynajmniej jego część – uczestniczył w kampanii Marka Aureliusza przeciw germańskim Kwadom. Związany był z tym tzw. „cud deszczu”[3]. Podczas upalnego lata Rzymianie zostali otoczeni przez nieprzyjaciół w miejscu, gdzie nie było wody. Z powodu suszy i osłabienia ucierpiało morale i legioniści skłonni byli się poddać. Jednak niespodziewanie po stronie nieprzyjaciół rozszalała się nawałnica, a po stronie Rzymian spadł orzeźwiający deszcz. Dzięki temu legion odniósł zaskakujące zwycięstwo[1][4]. Chrześcijańscy autorzy (Tertulian, Euzebiusz z Cezarei) wierzyli później, że to modlitwa chrześcijańskich żołnierzy przyniosła deszcz[5]. Inni pisarze starożytni również opisywali to zdarzenie, bez wspominania o chrześcijanach. Historyk Kasjusz Dion uważał, że „cud” spowodował egipski mag i kapłan Harnufis (Arnufis), który praktykami okultystycznymi skłonił do interwencji boga Hermesa (Hermes Aèrios) utożsamianego z rzymskim Merkurym i egipskim Thotem[2]. Według reliefu na kolumnie Marka Aureliusza, wystawionej przez senat rzymski około 180 roku, sprawcą deszczu był jednak sam Jowisz (Iuppiter Pluvius)[4]. Po tym wydarzeniu cesarz nadał legionowi tytuł Fulminata („Piorunująca” lub „Gromozbrojna”).

W 175 legion XII ponownie stacjonował w Melitene[2].

Podczas wojny domowej w 193 roku XII legion poparł Pescenniusza Nigra, jednakże został pokonany przez Septymiusza Sewera[2].

Historia o „cudzie deszczu” w legionie melitańskim z czasów Marka Aureliusza uważana jest za najstarszy dowód na obecność pierwszych chrześcijan w armii rzymskiej[5]. W III wieku w Melitene rozwinęła się społeczność chrześcijańska, której członkowie służyli w XII legionie. Do tej jednostki mieli należeć św. Polieukt (†259) oraz Czterdziestu męczenników z Sebasty[2].

Legio XII Fulminata jest ostatni raz wzmiankowany w Notitia dignitatum, około 395 roku wciąż pozostawał w regionie Eufratu; prawdopodobnie aż do czasów Justyniana[3].