Sanktuarium Matki Bożej Wambierzyckiej Królowej Rodzin i Patronki Ziemi Kłodzkiej
Wedle legendy niewidomy Jan z Raszewa w 1200r przebywając w miejscu dzisiejszej świątyni w cudowny sposób odzyskał wzrok. Po cudownym zdarzeniu zobaczył umieszczony na pobliskiej lipie wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. Jako dowód wdzięczności, wystawił pod lipą drewniany ołtarz a było to w 1218r. Kult Maryjny szybko się rozprzestrzenił a wieść o cudownym uzdrowieniu dotarła do wielu, w wyniku czego w drugiej połowie XIII wieku obok lipy zbudowano drewniany kościółek z cudownym wizerunkiem Matki Bożej. Potem na przełomie XIV i XVI wieku stworzono w tym miejscu parafię. Późnogotycki kościół powstał a na początku XVI wieku, a w latach 1715-1720 zbudowano w tym miejscu bazylikę o obecnym kształcie.
Po przyjeździe do Wambierzyc i udaniu się do bazyliki naszym oczom ukazują się jej monumentalne, kamienne schody o trzech ciągach. Wszystkich stopni prowadzących do świątyni jest 56. Fasada świątyni ma 52,5 m wysokości. Jest utrzymana w stylu późnego renesansu. Fasadę podzielono na trzy części. Środkowa, najszersza, ozdobiona symetrycznie usytuowanymi podwójnymi pilastrami i płycinami, jest w połowie rozdzielona niewielką galerią, co nadaje kościołowi charakter pałacowy. Wrażenie to potęguje górny ciąg balustrady, który dekorują kamienne posągi apostołów, a fasadę wieńczą trzy płaskie szczyty. W osi fasady, pośrodku półkolistej wnęki, znajduje się drewniana rzeźba Matki Boskiej Wambierzyckiej z połowy XVIII wieku. Nad rzeźbą umieszczono emblemat z herbem papieża Piusa XI. Szczególnie efektownie fasada wygląda przy wieczornym oświetleniu.
Barokowe wnętrze świątyni zdobią malowidła, obrazy i rzeźby. Jedną z ciekawszych dekoracji jest dzieło Karola Sebastiana Flackera - ambona, będąca rzeźbiarską kompozycją wyrażającą słowa maryjnego hymnu Magnificat oraz ołtarz główny, w którym umieszczona jest cudowna figurka Matki Boskiej. Figurka wraz z cokolikiem wykonana została z lipowego drewna w stylu gotyckim i ma 28 cm wysokości. Cudowna figurka przedstawia Matkę Bożą z nagim Jezusem na ręku. Dziecię w prawej ręce trzyma ptaszka, a lewą sięga po owoc, umieszczony w lewej dłoni Matki. Ozdobne Korony kryją Głowy Maryi i Jezusa. Wambierzycka figurka ubierana jest w tzw. „sukienkę”, okrywa całą figurę od szyi w dół. Kolor sukienki zmieni się w zależności od święta lub okresu liturgicznego.
Tytuł bazyliki mniejszej nadał kościołowi 22 lutego 1936 roku papież Pius XI. 17 sierpnia 1980r figurka Matki Bożej ukoronowana została koronami papieskimi na Wambierzycką Królową Rodzin. W 1990r po opuszczeniu przez jezuitów Wambierzyc opiekę nad sanktuarium przejęli księża diecezjalni. Od czerwca 2007 roku w Wambierzycach posługują franciszkanie z prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych.