Konektywizm :) Myślenie, czy wkuwanie? >;))

[Lothar.]

Konektywizm (ang. connect – łączyć się) – „teoria nauczania – uczenia się w epoce cyfrowej”. Opiera się na przekonaniu, że celem nauczania jest nauka myślenia, która ma prymat nad zdobywaniem wiedzy. Twórcą tej teorii jest George Siemens, który swoje założenia zaprezentował w dokumencie Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age, oraz Stephen Downes. Kluczową kompetencją w tej teorii jest umiejętność właściwego korzystania ze zdobyczy technologicznych i odnajdywania wiadomości w zewnętrznych bazach danych (tzw. know – where), a nie – jak dotąd – z informacji wyuczonych w toku kształcenia – oraz ich kojarzenia i powiązania z innymi informacjami. Na tej podstawie uczeń ma możliwość wyciągania wniosków.
Spis treści

    1 Opis
    2 Zasady konektywizmu
    3 Konektywizm a tradycyjny system nauczania
    4 Konektywizm w Polsce
    5 Podsumowanie
    6 Przypisy
    7 Linki zewnętrzne

Opis

Siemens w swoim w dokumencie pt. „Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age” dowodzi, że uczenie się to proces, który nie całkiem znajduje się pod kontrolą człowieka, ponieważ następuje nie „wewnątrz” niego, a poprzez połączenie się z informacjami, zasobami wiedzy, z których korzysta.

Do tego dochodzi fakt, iż zasoby wiedzy, informacji nieustannie się zmieniają, dodawane są nowe dane, dlatego kluczowa jest umiejętność wyselekcjonowania informacji istotniejszych od mniej znaczących. Równie ważna jest zdolność określenia, kiedy nowa informacja zmienia się w sposób na tyle gruntowny, iż wpływa to na jej podstawę, na której bazowano podejmując wcześniejszą decyzję.

W związku z powyższym nie trzeba już „wiedzieć jak” (know how) czy „wiedzieć co” (know-what), a powinno się „wiedzieć gdzie” (know where), gdyż nie wszystkie wiadomości potrzeba mieć w głowie. Najważniejsze, aby potrafić znaleźć pożądane informacje we właściwych zasobach, co uruchamia proces uczenia się. Bardziej istotna jest sama czynność połączenia z zasobami wiedzy, niż to, co w chwili obecnej wiadomo poznającemu[1].
Zasady konektywizmu

George Siemens jako główne zasady konektywizmu wymienia[2]:

    uczenie się i wiedza pozostają w zróżnicowaniu opinii
    uczenie się jest procesem łączenia się wyspecjalizowanych ośrodków albo źródeł informacji
    uczenie się może rezydować w nie-ludzkich urządzeniach
    zdolność, by wiedzieć więcej jest istotniejsza niż to, co jest obecnie znane
    wzmacnianie i utrzymywanie powiązań jest niezbędne do ułatwienia ciągłego uczenia się
    umiejętność widzenia powiązań między dziedzinami, ideami i koncepcjami jest podstawową umiejętnością
    ważność (precyzyjna, zaktualizowana wiedza) jest zamierzeniem wszystkich czynności uczenia się opartego na konektywizmie
    podejmowanie decyzji jest samo w sobie procesem uczenia się

Wybieranie tego, czego się uczyć i znaczenia przychodzących informacji jest widziane poprzez pryzmat zmieniającej się rzeczywistości. Podczas gdy istnieje dobra odpowiedź teraz, jutro może być ona zła na skutek przemian w klimacie informacyjnym, mającym wpływ na decyzję.
Konektywizm a tradycyjny system nauczania

W tradycyjnym nauczaniu przeważa metoda podająca, podczas gdy konetywizm stawia na kształcenie oparte na ideach konstruktywistycznych, czyli samodzielnego budowania i rozwijania wiedzy przez uczniów oraz rozwijania krytycznego myślenia. Uczeń dokonuje wyboru treści uczenia się i samodzielnie podejmuje decyzje. Podejmowanie decyzji też jest procesem uczenia się. Uczenie – dzięki konektywizmowi - może przebiegać nie jak dotychczas w systemie klasowo-lekcyjnym, gdzie wszyscy uczą się tego samego jednocześnie, ale w dowolnym czasie i miejscu, tzw. metoda 3W: Whatever, Whenever, Wherever – „uczymy się robiąc cokolwiek, w każdej chwili, gdziekolwiek jesteśmy”[3].
Konektywizm w Polsce

Konektywizm w Polsce jest koncepcją, którą powinno się zakorzeniać, ponieważ jest ona najbardziej adekwatna do sytuacji, w jakiej znalazła się polska edukacja. Pomogłaby ona przybliżyć młodym, otwartym ludziom, jak ważna jest umiejętność uczenia się i krytycznego myślenia, a nie sam wynik, czyli wiedza zdobyta, czy sama jej ocena. Niestety, w Polsce cały czas istnieje ukierunkowanie na wyniki i brakuje świadomości rozwoju w procesie uczenia. Koncepcja konektywizmu w dużej mierze rozwinęła się w 2004 r. Wtedy została przedstawiona Polakom po raz pierwszy, jednak nie została wdrożona do polskiego systemu edukacji. Nie istnieje również zbyt wiele opracowań na ten temat w polskiej literaturze, tak jak ma to miejsce w Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy USA.
Podsumowanie

Konektywizm wprowadził wiele ożywienia do współczesnej pedagogiki. Podkreśla się jego przydatność zwłaszcza w edukacji online. Jednak bezkrytyczne podejście do konektywizmu w nauczaniu może spowodować zredukowanie procesu uczenia się do bezmyślnego poszukiwania informacji. Sam dostęp do informacji nie jest wystarczający. Należy jeszcze je zrozumieć, a zdobytą wiedzę potrafić wykorzystać.
Przypisy

edunews.pl Marcin Polak Konektywizm: połącz się, aby się uczyć 2010 (pol.)
Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age

    edunews.pl Julian Piotr Sawiński Konektywizm, czyli rewolucja w uczeniu się? 2010 (pol.)

Linki zewnętrzne

    George Siemens Connectivism: Socializing Open Learning
    Konektywizm – ograniczenia behawioryzmu kognitywizmu i konstruktywizmu, Platforma Edukacja Internet Dialog, wyd. Grupa EID

[Lothar.]

Konektywizm - zasady skutecznej nauki w epoce cyfrowej

IndoorCzy wiesz, w jakim tempie powiększają się zasoby internetu? Szacuje się, że każdego roku ilość informacji dostępnych w sieci wzrasta o około 40%. Szybki dostęp do wiedzy, digitalizacja większości źródeł i materiałów, rozdźwięk pomiędzy rzeczywistością a światem wirtualnym - to wszystko sprawia, że tradycyjne modele edukacji przestały się sprawdzać. W nowej epoce, cyfrowej, potrzebna jest nowatorska teoria nauczania - z tą właśnie myślą stworzono konektywizm.

 

Pierwszy raz słyszysz ten termin? Masz wątpliwości, czy kolejna teoria nauczania jest potrzebna?

 

Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się:

    Jak funkcjonuje ludzki umysł w epoce cyfrowej?

    Czym jest konektywizm?

    Jak uczyć się zgodnie z założeniami konektywizmu, czyli:

    jak organizować naukę,
    jak uczyć się dla siebie i.. pod siebie,
    jaką rolę w konektywizmie odgrywa ,,łączenie”,
    jaką funkcję pełni nauczyciel,
    kiedy i jak decydować o procesie nauczania.

Hipertekstowy umysł a nauczanie

Nie bez powodu Marc Prensky, amerykański badacz mediów, nazwał obecne młode pokolenie ,,cyfrowymi tubylcami”. Jesteśmy otoczeni urządzeniami, pracujemy i wypoczywamy, korzystając z mass mediów.

Wpływa to nie tylko na nasz poziom koncentracji, samopoczucie, ale także bezpośrednio na… funkcjonowanie mózgu.

U osób notorycznie przebywających przed szklanym ekranem dochodzi do ,,odłączenia” kory przedczołowej - obszaru mózgu odpowiedzialnego za empatię i altruizm.

Konsekwencje takiego stanu to nie tylko problemy z komunikacją i rozumieniem uczuć, ale także - z zainteresowaniem się czymkolwiek, co nie dotyczy nas osobiście.

Inny specjalista, neurolog Gary Small, mówi o ,,hipertekstowych umysłach”. Internauci, poruszając się wśród hiperłączy, przeglądając chaotycznie kolejne portale, przestają myśleć linearnie, a zaczynają wielowątkowo. Często nie potrafią zrobić użytku z ogromu wiedzy, jaką są bombardowani - mają problem ze spojrzeniem na problem z szerszej perspektywy, nie są zdolni do głębszej refleksji, trudność sprawia im także analiza i interpretacja tekstu czy danych.
Czym jest konektywizm?

Konektywizm to teoria nauczania uwzględniająca zmiany w funkcjonowaniu mózgu powstałe w wyniku ciągłego korzystania z internetu. Nazwa tej koncepcji pochodzi od angielskiego ,,connect” (łączyć), jej twórcami zaś są George Siemens i Stephen Downes - kanadyjscy uczeni. Hasłem konektywizmu jest: ,,połącz się, aby się nauczyć”. Teoria zakłada, że ważniejsza od tradycyjnej wiedzy (,,know what” - wiedzieć co), a nawet praktycznego jej wykorzystania (,,know how” - wiedzieć jak) jest umiejętność typu ,,know where” (wiedzieć gdzie). Człowiek w epoce cyfrowej powinien przede wszystkim umiejętnie poruszać się wśród informacji. Twórcy konektywizmu metaforycznie określają proces uczenia się jako ,,tworzenie węzłów” i ,,budowanie połączeń” między zasobami wiedzy.
Zasady konektywnego uczenia się

    Zorganizuj naukę, jak chcesz

Nauka kojarzy się z warunkami klasowymi: rzędami ławek, tablicami, notatkami, planem zajęć… Jeśli chodzi o czas i miejsce uczenia się, konektywizm kieruje się zasadą 3W: ,,whatever, whenever, whereever” -  ucz się czego chcesz, kiedy chcesz, gdzie chcesz. Każdy z nas powinien samodzielnie decydować zarówno o warunkach i otoczeniu, jak i o tym, czego chce się dowiedzieć.

    Ucz się dla siebie i pod siebie

Po decyzji dotyczącej przedmiotu nauczania czas na wybór najlepszej dla nas techniki. Zgodnie z założeniami konektywizmu uczenie się ma charakter indywidualny i musi zostać w jak największym stopniu spersonalizowane. Nie warto także wkuwać czy wypełniać schematycznie układanych testów. Efektywność osobista rośnie, kiedy próbujemy rozwiązać realny, angażujący nas problem.

    Łącz - słowo klucz

W konektywnym modelu nauczania informacje nie są zapamiętywane, a gromadzone na nośnikach zewnętrznych. Dostęp do informacji jest jednoznaczny z ,,podłączeniem się”. Ze względu na ilość i zróżnicowaną jakość źródeł, istotne jest sprawne poruszanie się wśród zasobów wiedzy, co oznacza doskonalenie umiejętności nie tylko wyszukiwania, ale także spostrzegania związków między faktami czy ideami. U podstaw tworzenia wspomnianych wcześniej połączeń i węzłów leży krytyczne oraz kreatywne myślenie.

    Znajdź pomocnika, nie eksperta

Tradycyjny system edukacji przyzwyczaił nas do tego, że nauczyciel jest ekspertem, kolejnym źródłem, z którego można czerpać wiedzę. Konektywizm zakłada inne podejście. Nauczyciel ma być doradcą, który pomoże znaleźć własną drogę kształcenia. Jego ważną rolą jest motywowanie do rozwoju, wskazywanie kierunku dążeń. To pewnego rodzaju moderator procesu nauczania.

    Decyduj… codziennie od nowa

Konektywizm zakłada wzięcie odpowiedzialności za swój proces nauczania, co oznacza konieczność decydowania o tym, co i w jakiej formie chcemy przyswoić. Nie należy jednak zapominać o rewidowaniu wcześniejszych założeń - może kazać się bowiem, że wiedza, którą zdobywamy, z jakiś względów przestała być nam potrzebna lub w obliczu nowych teorii stała się przestarzała. Zasoby internetu błyskawicznie się powiększają, w związku z czym śledzenie zmian jest ważniejsze, niż ich zapamiętywanie.

Dzisiejsze technologie są znakiem zmiany w dłuższym terminie. [...] Jaki sens nadać obfitości informacji wokół nas? Jaką rolę mają odgrywać eksperci? Jak zadbać o to, aby ważna informacja nie zagubiła się wśród tej trywialnej, bezwartościowej? - takie pytania stawia twórca konektywizmu, George Siemens. Choć z założeniami samej teorii można się nie zgadzać, nie ulega wątpliwości, że stawia ona pytania, z którymi w epoce cyfrowej musimy się zmierzyć