Czy taka będzie przyszłość zdesakralizowanych budynków obcego Elohim?

[Lothar.]

[Lothar.]

Kościół Świętej Trójcy w Borowiu – dawny kościół parafialny znajdujący się we wsi Borowie, w powiecie garwolińskim, w województwie mazowieckim. Od 1989 roku jest nieużytkowany, nabożeństwa są odprawiane w nowym kościele wybudowanym w latach 1985–1991.

Murowana świątynia została wzniesiona w 1831 roku przez Ludwikę z Załuskich Moszyńską. Wybudowano ją z cegły na wapno. Wyodrębnione prezbiterium, zamknięte ścianą prostą. Z boku z lewej strony znajduje się skarbiec i kaplica św. Rocha, natomiast z prawej zakrystia. Wnętrze budowli jest podzielone parami kolumn toskańskich na trzy nawy. Od strony zachodniej są umieszczone dwuskrzydłowe drzwi wejściowe do kościoła. Nad nimi znajduje się murowany chór muzyczny. 12 października 1845 roku budowlę poświęcił biskup Franciszek Lewiński.

W 1880 roku kościół wzbogacił się o 6-głosowe organy wybudowane przez Kazimierza Potulskiego. W 1907 roku szczyt fasady został nadbudowany o wieżyczkę z sygnaturką. W 2009 roku świątynia została przekazana umową użyczenia przez diecezję siedlecką samorządowi gminy Borowie do 2020 roku. W latach 2012–2013 został wykonany pierwszy etap prac remontowych w kościele. Prace obejmowały m.in.: remont dachu, założenie instalacji sanitarnej, ogrzewania gazowego, remont i malowanie tynków zewnętrznych i wewnętrznych. Ogólny koszt prac wyniósł 790 734 złotych[

[Lothar.]

Zamek w Gostyninie – zespół budynków mieszczących hotel i Salę Kolumnową (dawny kościół) wzniesionych w miejscu nieistniejącego zamku, który był położony na wzgórzu nad Skrwą Lewą, przy obecnej ulicy Zamkowej.
Spis treści

    1 Historia zamku
        1.1 Gród książęcy na Łysej Górze 
        1.2 Zamek książęcy
        1.3 Zamek starościński
        1.4 Kościół ewangelicki
        1.5 Hotel i Sala Kolumnowa
    2 Przypisy
    3 Bibliografia
    4 Linki zewnętrzne

Historia zamku
Krzysztof Szydłowiecki na nagrobku
Car Wasyl IV Szujski
Neogotycki kościół ewangelicki z XIX w.
Gród książęcy na Łysej Górze

Po najechaniu w 1286 roku przez księcia Konrada II czerskiego i wspierających go Litwinów grodu położonego na Łysej Górze nad Jeziorem Kocioł, gród ten został odbudowany przez Łokietka. W 1300 roku należący do sprzymierzonego z Łokietkiem księcia Bolesława II płockiego gród, obronił się przed oblężeniem króla Wacława II Czeskiego. W lipcu 1327 roku po odmowie złożenia hołdu przez księcia Wacława (Wańkę) płockiego, gród odparł oblężenie oddziałów księcia Władysława Łokietka. Prawdopodobnie jednak rozwój osady w miejscu dzisiejszego miasta, spowodowała, że stary gród i znajdujące się przy nim podgrodzie podupadły. W związku z tym gród na Łysej Górze opuszczono i podjęto pod koniec XIV wieku budowę nowej siedziby książęcej na skraju nadrzecznego stromego cypla, na zachód od nowej osady, której książę mazowiecki Siemowit IV nadał w 1382 roku prawa miejskie.
Zamek książęcy

Powstała wtedy murowana wieża obronna, jednak nie wiadomo czy jej fundatorem był jeszcze książę mazowiecki Siemowit III czy też jego syn Siemowit IV. Wieża pełniła funkcję obronną i mieszkalną, a otaczały ją drewniane fortyfikacje. Na przełomie XIV i XV wieku wieżę tę rozebrano i przystąpiono do budowy gotyckiego zamku składającego się z muru zbudowanego na planie prostokąta o wymiarach 37 × 38 m, do którego w narożniku północno-wschodnim przylegała kwadratowa wieża o boku 7 metrów. Dziedziniec wypełniała zabudowa drewniana. Od strony północnej zamku znajdowało się otoczone wałem podzamcze (przygródek).

Za czasów panowania księcia Siemowita IV w 1. połowie XV wzdłuż całego muru północnego wzniesiono murowany budynek mieszkalny ("Dom Wielki") oraz w kurtynie wschodniej wybito nową bramę z niewysoką wieżą, a także zbudowano przedbramie i most zwodzony. W 1414 roku i w 1419 na zamku książę gościł króla Władysława Jagiełłę. Na zamku tym w styczniu 1426 r. zmarł książę mazowiecki Siemowit IV. W 1440 roku zamek był oprawą wiana księżnej Małgorzaty, a w latach 1442-1459 jej oprawą wdowią.
Zamek starościński

W 1462 roku Gostynin został wcielony przez Kazimierza Jagiellończyka do Korony Polskiej, a zamek stał się siedzibą starosty królewskiego. Po 1513 roku starosta gostyniński Krzysztof Szydłowiecki polecił zbudować nowy budynek wzdłuż muru południowego muru ("Dom Mniejszy") mieszczący kuchnię i pomieszczenia dla załogi oraz rozbudować budynek bramny.W 1552 roku na zamku przez dłuższy czas przebywał król Zygmunt August. Pod koniec XVI wieku zamek opisywano jako opuszczony, jednak w początkach XVII wieku został odnowiony. Około 1600 roku na podzamczu wystawiono murowaną kaplicę ze środków starosty Stanisława Garwaskiego.

W 1611 roku w komnacie nad bramą zamkową osadzono będącego w polskiej niewoli cara rosyjskiego Wasyla IV Szujskiego, który miał też na miejscu swoją rosyjską służbę i rodzinę. Komnata dla cara była wyposażona w cztery okna, piec, kominek i podłogę z cegły. Opiekę nad carem sprawowali starosta gostyniński Jerzy Garwawski i dworzanin królewski Zbigniew Bobrownicki, umożliwiając im swobodne poruszanie się po zamku i najbliższej okolicy, przy okazywaniu należnego szacunku w stosunku do władcy. Cara dozorowało jedynie czterech polskich żołnierzy. Car zmarł w wyniku epidemii 12 września 1612 roku w swojej komnacie[1][2].

Zamek został podczas potopu szwedzkiego obsadzony przez żołnierzy szwedzkich, którzy jednak zostali wycięci podczas potyczki z czeladzią obozową Stefana Czarnieckiego w dniach 14-15 lipca 1656 roku. Walki spowodowały jednak częściowe zniszczenie zamku i kaplicy. Kolejne zniszczenia nastąpiły w okresie tzw. wojny północnej na początku XVIII wieku oraz w 1772 roku podczas oblężenia przez wojska rosyjskie konfederatów barskich. Po III rozbiorze Polski, władze pruskie poleciły rozebrać zamek.
Kościół ewangelicki

W 1824 roku car Aleksander I przekazał ruiny gostynińskiej parafii ewangelickiej grupującej nowo przybyłych osadników niemieckich z przeznaczeniem na kościół. Projekt architektoniczny opracował prawdopodobnie znany architekt Hilary Szpilowski, a budowla w stylu neogotyckim została wzniesiona pomiędzy latami 1825-1840 przy wykorzystaniu fragmentów dawnego zamku książęcego, który został wtopiony w jej mury. Budynek służył ewangelikom do 1945 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej kościół zajęła parafia rzymskokatolicka, która użytkowała go do 1978 roku. Opuszczone wzgórze zamkowe przejęły Zakłady Sprzętu Oświetleniowego “POLAM”, z zamiarem utworzenia zakładowego domu kultury. Plany te nie zostały zrealizowane i w 1995 roku obiekt nieodpłatnie przejęło miasto.
Hotel i Sala Kolumnowa
Z inicjatywy władz Gostynina w 2009 roku na terenie dawnego zamku zbudowano nowy, stylizowany na zamek, obiekt hotelowy, który przylega do neogotyckiego kościoła (obecnie ta część zwana jest Salą Kolumnową) zawierającego w swoich murach fragmenty średniowiecznego zamku. Obiektem zarządza "Agencja Rozwoju i Promocji Zamek" sp. z o.o. w Gostyninie.

[Lothar.]

Kościół mariawicki w Pogorzeli – nieczynna zdesakralizowana świątynia, będąca kiedyś użytkowana przez Kościół Katolicki Mariawitów.
Kościół mariawicki w Pogorzeli – widziany od strony południowej

Kościół mariawicki w Pogorzeli został wybudowany w 1910. Początkowo świątynia należała do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, natomiast po 1935 społeczność mariawicka w większości opowiedziała się za reformami abp. Jana Marii Michała Kowalskiego i budynek przeszedł do wiernych Kościoła Katolickiego Mariawitów. Po II wojnie światowej liczba wyznawców zaczęła drastycznie spadać, dlatego w latach 70. XX w. Kościół Katolicki Mariawitów podjął decyzję o przekazaniu majątku Skarbowi Państwa. W 1985 kościół został wyremontowany z funduszy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a następnie – decyzją wojewody siedleckiego – przekazany, jako mienie komunalne na rzecz gminy Osieck. Od 1989 obiekt jest dzierżawiony przez osoby prywatne. W 2001 wójt gminy Osieck wystosował pismo do bp. Zbigniewa Kiernikowskiego, w którym proponowano przekazanie świątyni Kościołowi rzymskokatolickiemu.

W 2002 Bogna Burska zrealizowała w kościele projekt malarski „Witraże”[2].

Obecnie (2015) świątynia w dobrym stanie stoi pusta, teren jest ogrodzony i zamknięty, a plac uporządkowany. Jednakże zauważalna jest stopniowa degradacja opuszczonej świątyni, w 2020 r. zawaliła się jedna z bocznych wieżyczek, która uszkodziła dach, w efekcie do wnętrza kościoła dostaje się woda.

Tuż za ostatnimi zabudowaniami w kierunku Osiecka po północnej stronie drogi w lesie znajduje się niewielki cmentarz mariawitów. We wsi nie ma kościoła rzymskokatolickiego, znajduje się on w sąsiadującym Osiecku.

W Pogorzeli znajduje się jeszcze kaplica domowa pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, będąca siedzibą parafii Kościoła Katolickiego Mariawitów.

[Lothar.]

Kościół ewangelicki w Wiączeminie Polskim – dawna świątynia ewangelicka z 1935 w Wiączeminie Polskim znajdująca się na terenie Skansenu Osadnictwa Nadwiślańskiego.
Historia
Wnętrze kościoła (2016)

Kościół został zbudowany w 1935 na terpie przez ludność protestancką pochodzenia olęderskiego, wywodzącą się z miejscowych luteran i mennonitów[1][2]. Służył na potrzeby kultu ewangelickiego do końca II wojny światowej. Po wysiedleniu ewangelików z okolic Wiączemina świątynia została przejęta przez katolików. W latach 90. XX w., kiedy opustoszały okoliczne wsie, Kościół katolicki zrezygnował z budynku. Stał się on własnością Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W związku z planami utworzenia w Wiączeminie Skansenu Osadnictwa Nadwiślańskiego w 2013 świątynia została zakupiona na rzecz tej placówki muzealnej[1][2].


W 2015 zakończono renowację kościoła, sfinansowaną głównie ze środków Unii Europejskiej. Obiekt jest wykorzystywany jako obiekt muzealny, miejsce spotkań oraz nabożeństw ekumenicznych[1][2].

Na terenie skansenu w Wiączeminie znajduje się dawny cmentarz ewangelicki