Sobótka (ognisko)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Wieczór świętojański z modlitwą i śpiewem przy zapalanej sobótce nad Sanem.
Święcenie ognia w Wielką Sobotę
Sobótka (l. mn. sobótki), niem. Feuerbrauchtum, na daw. Rusi żywahń, carahn[1] – polska nazwa dużych ognisk[2] palonych podczas świąt:
święta ludowego „ludorum ritum” obchodzonego w noc letniego przesilenia Słońca 21–22 czerwca[3], np. w Noc Kupały;
z 23 na 24 czerwca w noc świętojańską[4] czyli wigilię dnia św. Jana Chrzciciela (fr. feu de la Saint-Jean, wł. fuochi di San Giovanni daw. sabatina)
w wigilię św. Piotra i Pawła
w okresie Zielonych Świątek[5]
oraz Wielką Sobotę[6] (Peaskefjoer, Påskbrasa, niem. Osterfeuer).
Spis treści
1 Początki zwyczaju
2 Pochodzenie nazwy
3 Zobacz też
4 Przypisy
Początki zwyczaju
Święto i zwyczaj o podobnym charakterze istniały na terytorium imperium rzymskiego oraz historycznych Włoch gdzie nazywane było sobatiną[7][8][9], (Parilia) na cześć bogini Pales i rocznicy założenia Rzymu, w Panonii palilią[10]. W kręgu kultury celtyckiej święta Beltane (”powrót słońca”) i związanego z nim rytuału składania ofiar z Wierzbina[11], również zapożyczonej we wschodniej Polsce z Rusi Nocy Kupały[12][13];, w niektórych częściach Rosji na cześć Jaryła (Ярило) oraz Żywii (por. Siwa).
Zwyczaj znany wszystkim ludom Europy. W Polsce upamiętniony literacko w XVI wieku przez Jana Kochanowskiego. Kościół, nie mogąc wykorzenić z obyczajowości ludowej corocznych obchodów pogańskiej Sobótki[14], podjął próbę zasymilowania święta z obrzędowością chrześcijańską[15].
Ogień w tradycji kultury towarzyszy również takim wydarzeniom jak Nowy Rok, niem. Osterfeuer (palenie Judasza), Noc Walpurgi oraz Halloween.
Obecnie zwyczaj kultywowany jest w miastach i wsiach jako obchody ludyczne.
Pochodzenie nazwy
Etymologia niejasna. Palenie sobótek[16] połączone było z obrzędami[17][18] i tańcami. Na Mazowszu i Podlasiu obrzęd nazywany był kupałnocką, na Mazurach i Warmii palinocką. Na wschodniej słowiańszczyźnie zwany jest kupałą[19] (błr. kupało ognisko, kupec tleć), inne. niemieckie Johannisfeuer ognie świętojańskie, norweskie St. Hansbål.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sob%C3%B3tka_(ognisko)
Zablokowano
